Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ESRA ÖZTÜRK
Danışman: Gülcihan Yazçayır
Özet:
Bu araştırmanın amacı, özel gereksinimli bireylerin ortaöğretimden meslek hayatına geçiş süreçlerinin sürecin tüm paydaşlarının deneyimleri ve bakış açılarıyla incelemek ve sürecin işleyişini ortaya koymaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden bütüncül tekli durum incelemesi olarak desenlenen araştırmanın katılımcı grubu amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Çalışmaya özel gereksinimli bireylerin meslek hayatına geçiş süreçlerinin paydaşları olan iki okul yöneticisi, 13 öğretmen, 9 ebeveyn, 9 özel gereksinimli birey ve 9 işveren gönüllü olarak katılmıştır. Araştırma verileri gözlemler, yarı yapılandırılmış görüşme soruları, demografik bilgi formları, doküman incelemesi, araştırmacı günlüğü ve saha notları aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda özel gereksinimli bireylerin okuldan meslek hayatına geçiş sürecine dair gerek mesleki alan seçme sürecinde gerekse öğrencileri staj uygulamasına yerleştirme sürecinde öğrencilerin bireyselleştirilmiş eğitim planlarında geçiş hizmetlerine yer verilmediği anlaşılmıştır. Aynı zamanda sürecin daha çok paydaşlar arası sözlü anlaşmalara dayalı olarak plansız ve tesadüfi olarak yürütüldüğü anlaşılmıştır. Özel gereksinimli bireylerin mesleki alan seçiminden meslek hayatına atılana kadar bütün bir sürecin her aşamasına ilişkin özel gereksinimli öğrencilerin ve ailelerinin bilgilendirilme gereksinimi olduğu ortaya konulmuştur. Özel gereksinimli bireylere karşı işveren ve toplumsal ön yargıların oluşu meslek hayatına katılım konusunda engel oluşturduğu anlaşılmıştır. Araştırma sonucunda, özel gereksinimli bireylerin meslek hayatına geçiş sürecine ilişkin birçok hususta sorunlar ve süreci iyileştirmeye yönelik öneriler sunulmuştur.