Mobil telekomünikasyon piyasasında regülasyonun rekabet üzerine etkisi: Türkiye'de numara taşınabilirliği örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mikail Kar

Danışman: NALAN ÖLMEZOĞULLARI

Özet:

Bu doktora tez çalışmasında, değiştirme maliyetlerini azaltarak rekabetçi piyasa oluşturma çabaları, regülasyonun rekabet üzerine etkisi bağlamında Türkiye Mobil Telekomünikasyon Piyasası örneği ile analiz edilmektedir. Değiştirme maliyetleri tüketicinin fiyat hassasiyetini negatif ve müşteri sadakatini pozitif etkileyip bağımlılık ve eylemsizlik oluşturarak tüketiciyi mevcut durumdan memnun olmasa dahi tekrar aynı firmadan satın almaya yöneltir. Bu maliyetler piyasa aktörlerinin karar dinamiklerinin varsayılandan farklı gerçekleşmesine neden olarak piyasa yapısını şekillendirmektedir. Değiştirme maliyetleri iktisadi literatürde tespit ve tarif edildikten sonra düzenleyici otoriteler tarafından piyasada rekabeti oluşturmak ve rekabetçi yapıyı güçlendirmek için çeşitli yöntemlerle azaltılmak istenmiştir. Bu maliyetlerin oldukça fazla gözlemlendiği mobil telekomünikasyon piyasalarında da düzenleyici otoriteler mobil numara taşınabilirliği uygulaması ile bu maliyetleri azaltmak ve daha rekabetçi bir yapı oluşturmak istemektedirler. Ölçek, kapsam ve yoğunluk ekonomilerinin gözlendiği, yüksek ve çeşitli sabit, ortak ve birleşik maliyetlerin olduğu, karmaşık fiyatlama stratejilerinin kullanıldığı ve yüksek büyüme hızına sahip bu piyasalarda böylesine büyük bir müdahalenin etkilerini analiz etmek oldukça önemlidir. Uygulama örnekleri düzenlemenin etkilerinin ülkeden ülkeye farklılaştığını ve birçok ülkede başarısız olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada rekabetin önemi ve regülasyonun gerekliliği ortaya konmakta ve rekabeti engelleyici etki olarak değiştirme maliyetleri ve bu değiştirme maliyetlerini azaltması beklenen mobil numara taşınabilirliği incelenmektedir. Son bölümde Türkiye Mobil Telekomünikasyon Piyasası ve mobil numara taşınabilirliği düzenlemesinin etkileri analiz edilmektedir. Ampirik analizde piyasadaki fiyat ve miktar arasındaki uzun dönemli ilişki yapısal kırılmalı eşbütünleşme analizi ile ortaya konmakta ve düzenlemenin bu ilişkideki etkisi incelenmektedir. Maliyet ve hedefler de dikkate alınarak elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde Türkiye'deki düzenlemenin bir hak ve rekabeti destekleyici politika olarak piyasada hareketlilik oluşturduğu ancak rekabetçi piyasa ve fiyatlar hedeflerini gerçekleştiremediği tespit edilmiştir.