Ekonomik güvenliğin dış politika oluşumu üzerindeki etkileri: BRICS’e üye devletler analizi (2001-2018)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kenan Turgutoğlu

Danışman: BARIŞ ÖZDAL

Özet:

Güvenliğin çok boyutlu olarak analiz edilmeye başlanması, uluslararası aktörlerin güvenlik politikalarının da çeşitlenmesine sebep olmuştur. Bu bağlamda artan ve karmaşıklaşan ticaret, finans ve üretim ilişkileri, aktör çeşitliliği yarattığı gibi söz konusu aktörleri risk ve tehditlere de açık hale getirmiştir. Ekonomik güvenlik ve etkilerinin analizi ise diplomasi tarihi boyunca “ikincil” ya da “yan faktör” olarak gösterilen “ekonomik güç ve ögelerine” bir nevi iade-i itibardır. Bu bakımdan ulusal, bölgesel ve küresel çıkarlar ile hareket eden ve çok çeşitli perspektiften ekonomiye odaklanan uluslararası ilişkiler aktörlerin katkısı ve etkisi, güvenlikleştirilen bu süreci anlamak için elzemdir. Zira hem ekonomik küreselleşme ile birlikte sınırları geçirgen hale gelen uluslararası sistemin homojenleşmesi hem de ulus devletlerin yaşadığı bağımsızlık / egemenlik açmazları söz konusu durumu daha da kritik hale getirmiştir. Bu kapsamda küreselleşen dünya ile birlikte ulus devletin sürdürülebilir ve dengeli bir ekonomik büyüme ile güçlenen güvenli bir ekonomiye sahip olması, gündemin ön sıralarına yükselmiştir. Bu sebeple uluslararası ilişkilerde yeni bir perspektif için ekonomi ve güvenlik terminolojisinde disiplinler arası bir etkileşim alanı olan ekonomik güvenliğin unsurları, yapısı ve etkileri ile analiz edilmesi yerinde olacaktır. Ekonomiyi iç ve dış riskler / tehditler karşısında güvende tutma ve ekonomiye duyulan güveni sürekli kılma gibi dinamizm içeren konularsa ulus devletin bekası için hayati bir gereksinim olarak karşımıza çıkmaktadır. Yükselen piyasa ekonomilerinin başarısında bu algının gizli olduğuysa hep tartışılan bir konu olagelmiştir. Tez çalışmamızda ise yükselen ekonomiler arasında ön plana çıkan ve küresel ekonomik düzen için alternatif bir ekonomik kutup olarak değerlendirilen Brezilya, Rusya Federasyonu, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın oluşturduğu BRICS’in uluslararası ilişkilerdeki ekonomik ve politik rekabetteki rolü analiz edilecektir. Bu doğrultuda ekonomik güvenlik politikaları ile dış politika açılımları arasındaki bağıntı ile uluslararası sistemin hâlihazırda içinde bulunduğu ekonomi-politik çıkmazlarının ve rekabet alanlarının doğru anlaşılması amaçlanmaktadır.