Pre-Sokratiklerden Aristoteles'e ruh ve ölümsüzlük anlayışları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZEYNEP ÇETİN

Danışman: FUNDA GÜNSOY

Özet:

Bu tezin temel amacı, Antik Yunan felsefesindeki ruh ve ölümsüzlük anlayışlarını, tarihsel arka planda duran ilkel, mitolojik ve dinsel ruh anlayışları ile ilişkilerini de kapsayacak bir biçimde ele almaktır. Amacımız, ele aldığımız kavramların kökenlerine inmek ve kavramların geçirdikleri dönüşüm sürecini organik bir biçimde göstermek olmuştur. Tezin ilk bölümü ruh kavramını önceleyen düaliteye ve bu düalitenin ilkel kültürlerdeki yansımalarına ayrılmıştır. İkinci bölümde ise Homerik ve post-Homerik dönemdeki ruh ve ölümsüzlük anlayışları ve ruhun üniterleşmesi süreci ele alınmıştır. Üçüncü bölüm Sokrates öncesinde yaşamış olan ilk Yunan filozoflarının ruh ve ölümsüzlük hakkındaki görüşlerini kapsamaktadır. Bu bölümde pre-Sokratik felsefede bulunan rasyonel ve dinsel gelenek iki ayrı akım olarak sınıflandırılarak incelenmiştir. Dördüncü ve son bölümde Sokrates, Platon ve Aristoteles'in ruh ve ölümsüzlük kavrayışları ele alınmıştır. Sokrates ile birlikte ruh yepyeni bir anlam kazanarak insana ahlaki sorumluluk veren parça olarak kavranmaya başlanmıştır. Platon, ruhu mutlak hakikate ilişkin bilgiyi mümkün kılan parçamız olarak niteleyerek, onu hem bilgi teorisinin, hem de etiğinin ve politikasının merkezine yerleştirmiştir. O, ruhun farklı eğilim ve işlevlerine odaklanarak hem üniter ruh kavrayışına ulaşmış hem de ruhtaki iç çatışma olgusunu tespit etmiştir. Aynı zamanda radikal bir ruh-beden düalizminin de temsilcisi olmuştur. Aristoteles madde ile form kavram çiftine dayanan yeni metafiziğiyle ruh ile beden arasındaki uçurumu kapatarak üniter insan kavrayışına ulaşmıştır. O da Platon gibi ruhun içindeki farklı eğilimlere ve gerilime vurgu yapmıştır. Ayrıca hem Platon hem de Aristoteles, aklı tüm ruhsal öğeler içinde en üst sıraya yerleştirmiş ve ona tanrısal bir doğa atfetmişlerdir.