Ortaöğretimde sanat eğitimi ile tarihi çevre bilincinin geliştirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HÜSEYİN ÖZTEKE

Danışman: GONCA ERİM

Özet:

İnsanlığın ortak mal varlığını oluşturan çevremizdeki tarihi ve kültürel varlıklar her geçen gün yok olmaktadır. Bu yok oluşun önüne geçebilmek ancak tarihi çevre bilincine sahip bireylerle olanaklıdır. Bu araştırmada, ortaöğretimde sanat eğitimi ile tarihi çevre bilincinin geliştirilmesi için, sanat eğitimi öğretim programlarının, yöntem ve tekniklerinin ve öğretmen uygulamalarının nasıl olması gerektiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmada öncelikle eğitim ve sanat eğitimi kavramları açıklanmış ve ortaöğretimdeki sanat eğitiminin bugünkü durumu incelenmiştir. Daha sonra tarihi çevre, tarihi çevreyi koruma ve tarihi çevre bilinci kavramları açıklanmıştır. Tarihi çevre bilincinin geliştirilmesi konusunda eğitimin önemi vurgulanarak, ilk ve ortaöğretim ders öğretim programları tarihi çevre bilincinin geliştirilmesi yönünden incelenmiştir. Tarihi çevre bilincinin geliştirilmesinde sanat eğitiminin önemine değinilerek, ortaöğretim resim dersi öğretim programlarının tüm bölümleri incelenmiştir. İnceleme sonucunda öğretim programının tarihi çevre bilincinin geliştirilmesi bakımından yetersiz olduğu görülmüştür. Fakat bazı ünitelerde tarihi çevre ile ilgili konuların uygulanabileceği saptanmış ve bunların neler olduğu belirtilmiştir. Araştırmanın ömeklemini, 2003-2004 öğretim yılında Bursa İli Osmangazi İlçesi'ndeki ortaöğretim kurumlarında görev yapan 39 resim öğretmeni ve Osmangazi İlçesi Süleyman Çelebi Lisesi'nden 96 öğrenci oluşturmaktadır. 'Ortaöğretimde Sanat Eğitimi İle Tarihi Çevre Bilincinin Geliştirilmesi' konusunda, resim öğretmenlerine bir anket uygulanarak bu konudaki görüşleri ve okullardaki uygulamaları saptanmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda her bir ifade/soru için yüzdelik hesaplamaları ve sonuçlarından yola çıkılarak çeşitli yorumlar yapılmıştır. Ortaöğretimde tarihi çevre bilincinin geliştirilmesi amaçlı konulara yönelik örnek ünite planları hazırlanarak üç ayrı uygulama çalışması yapılmıştır. Uygulamalar, birleştirilmiş sanat eğitimi yöntemleri (sanat eleştirisi, sanat tarihi, estetik, uygulama çalışmaları), gezi gözlem ve inceleme yöntemi, müze eğitimi yöntemi, görsel etkinlik yöntemleri gibi çağdaş sanat eğitimi yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu yöntemlerle gerçekleştirilen uygulamalardan alınan sonuçlarla, yapılan test (ön test-son test) ve gözlemlerle öğrencilerde tarihi çevre bilincinin gelişim düzeyi saptanmıştır. Sonuç olarak; bu araştırmayla ortaöğretimde sanat eğitiminde kullanılan farklı öğretim yöntemleri ile öğrencilerde tarihi çevre bilincinin geliştirilebileceği saptanmıştır. Ancak bu bilincin yayılması için öğretim programların bu yönde düzenlenmesi, tarihi çevre bilincinin geliştirilmesi gereğine inanan uygulayıcıların olması ve çağdaş sanat eğitimi yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir.