Çeltik kavuzu malç uygulamalarının ardışık yağış koşulları altında yüzey akış ve toprak kaybı üzerine etkileri

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özlem Yetişir Tanrıverdi

Danışman: ZEYNAL TÜMSAVAŞ

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Dünya’da tarım topraklarının verimliliğinin azalmasına ve çevresel bozulmaya neden olan temel sorunlardan birisi suyun neden olduğu toprak erozyondur. Toprak erozyonunun önlenmesinde toprak yüzeyinin yönetim biçimi büyük önem taşımaktadır. Toprak yüzeyinin yönetiminde kullanılan kültürel uygulamalardan birisi malç uygulamasıdır. Bu çalışma, farklı dozlarda çeltik kavuzu malç uygulamalarının ardışık yağış koşulları altında yüzey akış ve toprak kaybı üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bursa Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezinde laboratuvar koşullarında gerçekleştirilen bu çalışmada kullanılan toprak örnekleri Nilüfer Çayı kıyısında bulunan ve ayçiçeği tarımı yapılan bir tarım arazisinin 0-25 cm derinliğinden alınmıştır. 30x45x15 cm boyutlarındaki erozyon parselleri içine yerleştirilen toprak örneklerinin üzerine 6 farklı dozda (0, 100, 200, 300, 400, 500 kg/da) çeltik kavuzu malcı uygulanmıştır. Yağış benzeticinin altında bulunan % 12 eğim verilmiş tabla üzerine yerleştirilen erozyon parsellerinin üzerine yağış benzetici yardımıyla 60 mm/h yağış yoğunluğunda üç ardışık yağış uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ardışık yağış uygulama sayısının artmasıyla orantılı olarak yüzey akış miktarının arttığı, ancak toprak kaybı bakımından aynı yönde bir eğilimin olmadığı belirlenmiştir. En yüksek yüzey akış ve toprak kaybı sırasıyla 3. ve 2. ardışık yağış uygulamalarında meydana gelmiştir. Ayrıca, uygulanan çeltik kavuzu malç dozlarının artmasıyla orantılı olarak genelde yüzey akış ve toprak kaybının azaldığı belirlenmiştir. Çeltik kavuzu malç dozları arasında yüzey akış ve toprak kaybını azaltmada en etkili uygulama 500 kg/da dozu olmuştur. Bu malç dozu, kontrol (0 kg/da) uygulamasına kıyasla yüzey akış ve toprak kaybını sırasıyla % 1,3 ve % 87,3 düzeyinde azaltmıştır.