Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2005
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CEMİL YAVUZ ALTAN
Danışman: DEĞER ALPER
Özet:Dünyadaki birçok ülkede 20. yüzyılın sonlarına doğru, mevcut sosyal güvenlik sistemleri yeterliliklerini kaybetmiş, çalışanlara sağlanan emeklilik güvencelerinin seviyeleri ciddi şekilde düşmüştür. Sosyal güvenlik sistemlerinin finansmanı, sürekli büyüyen bir sorun haline gelmiş ve devlet bütçelerinden sürekli artan miktarlarda transferlerle desteklenmiştir. Türkiye’de de 1990’ların başından itibaren sosyal güvenlik kuruluşları büyük açıklar vermeye başlamışlardır. Ülkemiz genç bir nüfus yapısına sahip olmasına rağmen, dağıtım sistemi esasına göre işlemekte olan sistem yetersiz kalmakta ve sosyal güvenlik açıkları sürekli büyümektedir. Tüm dünyada sosyal güvenlik yapısının geleceğine yönelik seçilen yol, devlete bağlı sosyal güvenlik kuruluşlarının asgari seviyede bir gelecek garantisi sağlaması, bunun ötesindeki garantilerin ise (çoğunlukla isteğe bağlı olan) özel sistemler tarafından sağlanmasıdır. Türkiye’de 1990’ların sonlarına doğru başlatılan sosyal güvenlik sisteminin reformuna da aynı düşünce hakim olmuştur. Bu reformla birlikte “Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu”, çıkarılmıştır. Bu kanun ve ilgili düzenlemelerle Bireysel Emeklilik Sistemi oluşturulmuştur. Bireysel emeklilik sistemi, gönüllü katılım esasına dayanan, katılımcıların kendi birikimlerinin değerlendirilmesinde söz sahibi oldukları, devlet tarafından denetlenip gözetlenen ve özel şirketler tarafından işletilen bir tasarruf ve yatırım sistemidir. Sistemden emekli olabilmek için en az 10 yıl süre ile katkı payı ödemek ve 56 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de sisteme katılım, katılımcılara, işverenlere ve emeklilik fonlarına yönelik tanınan vergi avantajlarıyla teşvik edilmeye çalışılmıştır. Ancak sistemin cazip hale getirilmesi için mevcut vergi teşviklerinin arttırılması gerektiği düşünülmektedir. Sistemde fonlar, emeklilik şirketlerinden bağımsız, portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilmekte ve profesyonel portföy yönetimi sistemin özünü oluşturmaktadır. Ayrıca fonların mal varlıkları, Takasbank ve benzeri saklama kuruluşlarında ve tamamen şirket ve portföy yöneticisinin malvarlıklarından ayrı tutulmaktadır. Sistemin ekonomi üzerindeki esas etkisi, mali sisteme, uzun vadeli fonları kazandıracak olmasıdır. Tüm dünyada emeklilik fonları tarafından yönetilen fon miktarı 11 trilyon doların üzerindedir. Kurumsal yatırımcı olarak bu fonlar gelişip, tutar yükseldikçe sermaye piyasaları gelişip derinleşecek, piyasalara yöneltilen tasarrufların artması ekonominin şoklara karşı direncini arttıracaktır. Sistemin şu ana kadar ulaştığı 500 bin katılımcı ve 500 milyon dolar fon büyüklüğü umut vericidir.