Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Fen Fakültesi, Moleküler Biyoloji Ve Genetik, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: VİLDAN YABAŞ
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Mustafa Koyun
Eş Danışman: Ayşegül Akpınar
Özet:
Bu
çalışmada Marmara bölgesinin Bursa ilinde yer alan ve Marmara Denizi’ne açılan
‘Çapraz Çayı olarak da bilinen Kocaçay deresi üzerindeki farklı bölgelerinden (Hayırlar
Köyü ve Ekmekçi Köyü) balık (Carassius carassius)
ve bitki örnekleri Saz
(Juncus inflexus), Kamışsı Yumak
(Festuca arundinacea) toplanarak,
Kocaçay’ın hem karasal hem de sucul alanlarındaki bazı ağır metal miktarlarının
belirlenmesi amaçlanmıştır. Gelişmiş sanayileşme ve
yaygın kentleşme nedeniyle bu bölgede inorganik kirleticilerin yayılımı söz
konusu olabilir. Kentsel ve sanayi atıklarının deşarjı ile kirlenen Kocaçay
suyu ve suda yaşayan canlıları etkileyebileceği gibi, tarımsal sulama ile kullanılması
sebebiyle de toprak ve bitkileri olumsuz etkileyebilir. Bu alanın özellikle
ağır metaller açısından kirlendiği düşünülmektedir. Bu çalışmada dört farklı
zaman diliminde (ocak, şubat, mayıs ve haziran) alınan balık ve bitki örnekleri
incelenerek As (Arsenik), Mn
(Mangan), Cd (Kadmiyum), Zn (Çinko), Pb (Kurşun) metal birikimleri
değerlendirilmiştir. Balık örneklerinin boy ve ağırlıkları ölçülmüş, doku
örnekleri alınmıştır. Bitki örnekleri, Kocaçay dere içi ve kıyılarında yer alan
otsu bitki türlerinden seçilmiştir. Elde edilen sonuçlar Hayırlar Köyü’nden
mayıs ve haziran aylarında alınan balık ve bitki örneklerinde As ve Mn
varlığını göstermiştir. Ekmekçi Köyü’nde belirlenen lokasyonda Kocaçay deresi
içinde yerleşim gösteren saz bitkilerinde As ve Mn varlığı belirlenmişken, dere
kenarındaki kamışsı yumak bitkilerinde ve balık dokularında As ve Mn varlığına
rastlanmıştır. Bu durum Ekmekçi Köyü’nün, Kocaçay’ın Marmara Denizi’ne açılan
uçunda yer alması sebebiyle daha yüksek su debisine açılıyor olmasından
kaynaklanıyor olabilir. Buna göre Güney Marmara Bölgesi’nin önemli su yatağı
olan Kocaçay’ın hem balıkçılık faaliyetleri hem de tarımsal faaliyetlerin yoğun
olduğu bir bölge olması sebebiyle insanlar ve diğer canlıların sağlık riskini
ortadan kaldıracak gerekli önlemlerin alınarak korunmasına ihtiyaç vardır.