Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Dilek Aktaş
Danışman: DİLEK ZEREN ÖZER
Özet:Araştırmanın amacı “Geri Dönüşüm" konusunun temel kavramlarına yönelik ortaokul 5. Sınıf öğrencilerinin bilişsel yapılarının cinsiyetlerine göre karşılaştırılarak incelenmesidir. Yapılan bu araştırma betimsel araştırma olarak tasarlanmıştır. Çalışma grubunu Bursa ili Yıldırım ilçesindeki bir imam hatip ortaokulunda öğrenim görmekte olan toplam 97 5. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Öğrencilerin geri dönüşüm konusuna ait temel kavramlara yönelik bilişsel yapılarını ortaya çıkarmak amacıyla veri toplama aracı olarak Kelime İlişkilendirme Testi, Çizim tekniği ve altı adet açık uçlu sorudan oluşan geri dönüşüm farkındalık testinden yararlanılmıştır. Kelime ilişkilendirme testinde “geri dönüşüm, atık, çöp, doğal kaynak, çevre kirleticileri, ham madde, arıtma ve çevre sorunları” olmak üzere sekiz anahtar kavram kullanılmıştır. Kelime ilişkilendirme testinden elde edilen veriler betimsel yolla analiz edilmiş ve kesme noktası tekniği ile kavram ağları oluşturularak karşılaştırılmıştır. Çizimlerde yer alan kavramlar listelenerek frekans tabloları oluşturulmuş ve cinsiyete göre karşılaştırmalar yapılmıştır. Son olarak altı farklı açık uçlu sorudan oluşan geri dönüşüm farkındalık testi uygulanarak öğrencilerin konu hakkında var olan bilgileri tespit edilmeye çalışılmış ve diğer bulgular ile birleştirilerek sonuçlar elde edilmiştir. Geri dönüşüm farkındalık testinden elde edilen bulgular doğrultusunda öğrencilerin geri dönüşüm konusu hakkında genel bir bilgiye sahip oldukları ve geri dönüşümün gerekli olduğunu düşündükleri, geri dönüşüm kavramını ilk kez ve en fazla okulda duydukları, geri dönüşüm kavramının kız öğrenciler tarafından en fazla yenilemek/baştan yapmak, erkek öğrenciler tarafından ise tekrar kullanmak/yeniden kullanım şeklinde tanımlandığı, her iki grupta da yer alan öğrencilerin büyük çoğunluğunun geri dönüşüm, geri kazanım ve yeniden kullanım kavramlarının aynı olduğunu düşündükleri bu nedenle bu noktada eksik veya hatalı bilgilerinin olduğu ayrıca geri dönüşüm süreci ile ilgili yapılan açıklamalarda genel olarak her iki grupta da kağıdın geri dönüşüm üzerinde durulduğu tespit edilmiştir. Kelime ilişkilendirme testlerinden elde edilen bulgular doğrultusunda geri dönüşümün çöp ve geri dönüştürülemeyen maddelerle ilişkilendirilmesi nedeniyle her iki grubun bu kavramlarla ilgili yanılgılarına sahip oldukları söylenebilir. Çizim tekniğinde geri dönüşümle ilgili yapılan resimlerde çizilen kavramlarda çok fark olmamasına karşın içerik olarak erkek öğrencilerin çizimlerinde geri dönüşümü gerçekleştiren bireylerin erkek olarak çizildiği, kız öğrencilerin ise geri dönüşümü yapan bireyleri kız olarak çizdikleri, ayrıca kızların çizmiş oldukları resimlerde yer alan erkek figürlerinin genellikle çevreyi kirleten bireyler olarak gösterildiği tespit edilmiştir. Kız öğrencilerin çizimleri daha özenli ve ayrıntılı iken erkek öğrencilerin çizimleri daha basit fakat geri dönüşüm sürecini anlatan çizimler şeklindedir. Her iki grubun çizimlerinde ortak olarak geri dönüşüm kutuları ve geri dönüşüm sembolü çizdikleri görülmüştür. Hazırlanan kavram ağları incelendiğinde öğrencilerin atık ve çöp kavramını karıştırdıkları, çevre sorunlarıyla en fazla çevre kirliğini ilişkilendirdikleri, her iki grupta da çöp ve atıklar ile ilişkilendirilen çevre kirleticilerini ortaya çıkaran ve yayan temel unsun insanlar olarak ifade edildiği elde edilen diğer sonuçlardır. Her iki öğrenci grubunun da doğal kaynaklarla yeryüzü şekillerini ilişkilendirdikleri, kız öğrencilerin ham madde anahtar kavramıyla ilgili daha kapsamlı cevaplar verdiği ve daha fazla ilişkilendirme yaptıkları ve genellikle buğday ve ekmek cevaplarının verildiği, arıtma kavramı ile ilgili bazı öğrencilerin kavram yanılgılarının olduğu fakat genel olarak her iki grupta en fazla su cevabının verildiği sonuçlarına ulaşılmıştır.