Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Habibullah Eltaf
Danışman: SERTAÇ DOKUZLU
Özet:Afgan el dokuması halı ve kilimleri, yüzlerce yıldır Afgan sanatının ve kültürünün sembolü olarak bilinmektedir. Binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan bu ürün üretim, tasarım, kalite, istihdam yaratma potansiyeli ve döviz girdisi sağlama gibi özellikleriyle ekonomide ve özellikle Afganistan ihracatında önemli ve stratejik bir konuma sahiptir. El dokuma halıları İran, Pakistan, Türkiye, Hindistan ve Çin gibi ülkelerde üretilmekte ve bu ülkeler Afganistan el dokuma halı sektörünün dünya pazarlarındaki en önemli rakipleri arasında yer almaktadır. Afgan halı sektöründe, iki milyondan fazla kişi halı dokumacılığında, bir milyondan fazla kişi ise ilgili işlerde çalışmaktadır. Bu sektör, ülkenin ekonomik büyümesinde ve kırsal alanların kalkınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Uzun bir durgunluğun ardından sektör yeniden büyümeye başlamış ve ihracat 2001'de 4 milyon dolar iken 2005'te 240 milyon dolara yükselmiştir. Ancak ülkenin iç sorunları ve sektöre devlet ve özel sektör desteği olmaması nedeniyle ihracat 2019 yılında 29,6 milyon dolara düşmüştür. Afganistan her bölgesinde halı dokumacılığı yapılmakta olup ana halı üretim ve ticaret merkezleri Kabil, Herat, Faryab, Andhoy, Belh ve Kunduz'dur. Araştırmada önemli bir halı dokuma merkezi olan Herat ili ele alınmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre Afganistan halı ve kilim üretiminin yaklaşık %10'unun Herat'ta yapıldığı, sektörün iyi yönetilmesi durumunda 100 milyon doların üzerinde gelir elde edileceği tespit edilmiştir. Afganistan'da el dokuma halı ve kilimin metrekare başına ortalama satış fiyatları 50-100 dolar arasıyken, dünya pazarlarında bu fiyat 400-500 dolar arası tahmin edilmektedir. Herat halı dokumacılarının %63'ü çalışmalarına devam edebilmek için krediye ihtiyaç duymakta ve %62'si makine halısı ithalatından olumsuz etkilenmektedir.