Stem eğitimi bağlamında öğretmenlerin el becerilerinin ölçümü ve değerlendirmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Cem Özkan

Danışman: SALİH ÇEPNİ

Özet:

Bu tezin amacı STEM etkinliklerinde sıklıkla kullanılan el aletlerini öğretmenlerin ne derecede tanıdıklarını belirlemek, bunların kullanımında el beceri düzeylerini ortaya çıkarmak ve elde edilen bulguları değerlendirmektir. Çalışmada betimsel araştırma yöntemlerinden karşılaştırmalı araştırma deseni kullanılmıştır. Hedef kitle öğretmenler olmasına rağmen karşılaştırma yapmak amacı ile teknisyen ve öğrenci grupları da oluşturulmuştur. 4 gruptan oluşan örneklem büyüklüğü toplam 48 kişidir. Öğretmen adayları grubu 10 kişiden, öğretmen grubu 12, MYO öğrenci grubu 15 ve teknisyen grubu 11 kişiden oluşmaktadır. Veri toplamak için araştırmacı tarafından orijinal tanıma/deneyim ve beceri testleri geliştirilmiştir. STEM etkinliklerinde sıklıkla kullanıldığı düşünülen 35 tane el aleti fotoğraflar ile bir soru kitapçı oluşturulmuştur. Soru kitapçığı vasıtası ile katılımcılardan bu aletleri ne derece tanıdıkları ve ne kadar deneyimledikleri sorularak veri toplanmıştır. STEM etkinliklerinde popüler olan araç gereci temsilen benzer boyutlarda, benzer elektronik elemanların olduğu bir devre geliştirilerek beceri testinde kullanılmıştır. El becerisinin ölçümü için katılımcılardan bu devrenin sökülmesi ve yeniden monte edilmesi istenmiştir. Testler sonucu elde edilen veriler her iki test içinde Cronbach's Alfa güvenirlik katsayısı SPSS programı yardımı tahkik edilmiştir. Tanıma/deneyim Testi için 0,981 ve El Beceri Testi için 0,881 gibi yüksek güvenirlik değerleri hesaplanmıştır. El aleti tanıma test bulgularına göre %91 ortalama tanıma yüzdesi ile en başarılı grup teknisyenler olmuştur. MYO öğrencileri %81, öğretmenler %52 iken öğretmen adaylarının tanıma düzeyleri %42 de kalmıştır. Deneyim beyanı testi bulgularına göre teknisyenlerin sorgulanan 35 el aletinden ortalama 30 tanesini deneyimledikleri belirlenmiştir. vii Sırası ile MYO öğrencilerinin 26, öğretmenlerinin 15 ve öğretmen adaylarının ise ortalama 12 el aletini deneyimledikleri anlaşılmıştır. El beceri düzeyleri, her katılımcı için ölçülen 6 farklı beceri öğesinin verileri üzerinde yapılan hesaplamalar ile yüzdelik olarak ifade edilmiştir. Buna göre teknisyenler ortalama %90 ile beceri düzeyi en yüksek grup olmuştur. MYO öğrencilerde %55, öğretmenlerde %56 ve öğretmen adaylarında ise %44 lük beceri düzeyleri bulgularına ulaşılmıştır. Bulgular tanıma/deneyim ve beceri düzeyleri hakkında bilgi vermekle birlikte, bu verilerden hareketle öğretmenlere dair yeterlilik ya da yetersizlik anlamında bir yargıda bulunulması güçtür. Bu amaçla bu pilot çalışmanın birikimi ile güvenirliği daha yüksek testler ve yeterlilik/yetersizliklerin sonuçlarına dair yeni araştırmalar yapılması gerekir. Bununla birlikte bulgulara dayanılarak bazı değerlendirmeler yapılabilir. El aleti tanıma ve deneyim beyanı ile el beceri testlerinde öğretmenlerin teknisyenlere göre oldukça düşük başarı düzeyine sahip olduğunun belirlenmiş olması, olası bir sorun alanına işaret etmesi açısından anlamlıdır. Deneyim beyanı testlerinde 35 tane el aletinden yalnızca 5 tanesini deneyimlemiş olan son sınıf fen bilgisi öğretmen adaylarının varlığı pratik beceri yoksunluğu açısından çok düşündürücü bir sonuçtur. Ters manada diğer önemli bir bulgu da yüksek el becerilerinin henüz farkında olmayan öğretmenlerin varlığıdır. Bu tür testlerle belirlenmesi durumunda, pratik becerileri yüksek öğretmenlere STEM eğitim sisteminde aktif görevler verilebilir. Öte yandan pratik bilgi ve el becerisi seviyesi düşük öğretmenlerin zorluklarla yüzleşmemek için pratik uygulama yönü olan etkinlikler yapmaya direnç gösterme tutumunun önemli bir sorun kaynağı olduğu düşünülmektedir. Literatürde STEM pedagojisi yönünden pratik becerilerin göz ardı edilmiş olduğu söylenebilir. Bu Tezin araştırma konusu olarak el aletlerini tanıma/deneyim ve becerili kullanma hususunun seçilmesinin, STEM eğitim pedagojisi yönünden önemli bir boşluğun gündeme gelmesine vesile olması temenni edilir.