Katılımcı yaklaşımla kültürel rota önerisi: Bursa tarihi kentsel peyzajında Hisar örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Fatma Nur Özüpak

Danışman: ARZU ÇAHANTİMUR

Özet:

Tarihi kentsel peyzaj, somut ve somut olmayan miras değerlerinin, kent üzerinde katmanlar halinde birikmesi ve süreç içerisinde iç içe geçmesi sonucu oluşmuştur. Bu değerlerin onu üreten ve yaşayan toplumlar tarafından gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için korunması ve sürdürülebilmesi büyük önem taşımaktadır. Günümüzdeki tarihi kentsel peyzaj koruma çalışmalarında yerel halk karar alma süreçlerine idari yapının izin verdiği ölçüde katılabilmektedir. Ancak kent hakkında alınan kararlar üzerinde söz sahibi olmak her bireyin hakkıdır. Bu bağlamda, tez kapsamında yerel halkın tarihi kentsel peyzajı koruma sürecinde aktif katılımını öngören bir süreç tasarımı geliştirilmeye çalışılmıştır. Tezin alan çalışması için, Bursa ili, Osmangazi ilçesi sınırları içerisinde, traverten bir teras üzerine kurulu, Bithinya, Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerindeki tarihsel olayları, gündelik yaşamın izlerini taşıyan pek çok arkeolojik alan, tescilli anıt ve sivil mimari örneğini içinde barındıran, çok katmanlı bir yapıya sahip olan Hisar Bölgesi seçilmiştir. Tez kapsamında, Hisar sakinleri ile gerçekleştirilen odak grup toplantısından elde edilen verilere dayanarak, kentsel mirası korumak ve sürdürebilmek amacıyla, Hisar sakinleri ile birlikte ortak akıl ile belirlenen Hisar Kültür Rotaları oluşturulmuştur. Bu rotaların aracılığıyla kentsel mirasın sosyo-ekonomik kalkınmanın katalizörü olarak kullanılabileceği ve kentsel peyzaj üzerindeki turizm baskısını azaltabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda yerel halkla atölye çalışması yapılarak, iple haritalama yöntemiyle rota kurgusuna katkı koymaları sağlanmıştır. Hisar Kültür Rotası kapsamında üç tema ve bu temalar dahilinde on alternatif rota sistemi geliştirilmiştir. Önerilen kültür rotalarının katkısıyla Bursa tarihi kentsel peyzajındaki Hisar Bölgesi’nin sahip olduğu somut ve somut olmayan miras değerlerinin daha çok tanınması ve değerlerinin anlaşılması beklenmektedir. Böylelikle miras farkındalığı oluşarak, tarihi kentsel peyzajdaki koruma çalışmalarına katkıda bulunulacaktır.