Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Betim Sulejmani
Danışman: ORKUN BARIŞ KOVANCI
Özet:Fasülye tohum böceği Acanthoscelides obtectus (SAY) (Coleoptera: Bruchidae) Türkiye’de özellikle Akdeniz bölgesinde, Phaseolus vulgaris L. (Fabales: Fabaceae) tohumlarında ekonomik zarar yapan en önemli türlerden biridir. Bu kozmopolitan tür Makedonya’da mevcuttur. Depo alanlarında zararlı böceklerle mücadele etmek için çoğunlukla metil bromür ve fosfin gibi fumigantlar veya sentetik insektisitler kullanılmaktadır. Fakat kullanılan bu kimyasallar doğal çevreye zarar vermektedir ve özellikle de insektisitler böceklerin direnç kazanmasına sebep olmaktadır. Doğal çevreyi korumak ve ürünlerde ekonomik kaybı önlemek amacıyla kimyasal uygulamarın yerini alabilecek alternatif yöntemler geliştirilmelidir. Bu tez çalışmasında kimyasal mücadelede kapsamında sentetik piretroid olan deltamethrin, biyoteknik mücadele kapsamında ise sarı yapışkan tuzaklar fasülye tohumu deposundaki A. obtectus zararlısına karşı kullanılmıştır. Sekiz ay süren deneme boyunca depo içi ortalama sıcaklık 19±4 °C derece, ortalama nem ise %58±4olarak ayarlanmıştır. Makedonya’nın Tetova şehrinde yapılan bu çalışma sonucunda, deltamethrin uygulaması yapılan depolarda zarar gören fasülye tane sayısı ortalama %3.55 oranında iken, ilaçlama yapılmayan depolarda ortalama %42.5 oranında olmuştur. Ayrıca 8 ay sonunda, depolanan kuru fasülye tohumlarındaki en düşük toplam kilo kaybı (%5.76) istatistiksel olarak deltamethrin uygulaması yapılan deneme odalarında tespit edilmiştir. İlaçlama yapılmayan odalarda ise kilo kaybı ortalama %37.8 oranındadır. Sarı yapışkan tuzak uygulamasının, A. obtectus mücadelesinde deltamethrin kadar etkili olmadığı tespit edilmiştir. Buna rağmen, sarı yapışkan tuzak uygulaması yapılan bölgelerde kilo kaybı ortalama %19.67 olup, istatistiksel olarak kontrol odalarına göre daha düşüktür. Doğal çevreye zarar veren ve böceklerde direnç kazanımına sebep olan kimyasal uygulamaların yerini alabilecek alternatif yöntemler geliştirmek amacıyla yeni çalışmalar yapılmalıdır.