Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tartışmalı konuların öğretimine ilişkin düşüncelerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET ÇOPUR

Danışman: MUAMMER DEMİREL

Özet:

Günümüz dünyasında eğitimin öncelikli amaçlarından biri; bireyleri, iletişim, üst düzey düşünme, problem çözme ve sorgulama becerileri ile donanımlı küresel bakış açısına sahip vatandaşlar olarak yetiştirmektir. Tartışmalı konuların sınıf ortamında ele alınması, öğrencilerin bu tür becerileri edinmesine ortam hazırladığı için önemlidir. Bu bağlamda, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin tartışmalı konuların sınıf ortamında öğretimine ilişkin düşüncelerini ortaya koymak bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amaca daha iyi hizmet edebilmesi için araştırmada, karma araştırma yöntemi benimsenmiştir. Araştırmanın evrenini Bursa iline bağlı 17 ilçede çalışan 768 Sosyal Bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma evreninden amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen 140 Sosyal Bilgiler öğretmenine anket uygulanmış, anket uygulananlar içerisinden 10 Sosyal Bilgiler öğretmeni ile görüşme yapılmıştır. Katılımcılara uygulanan anketlerden elde edilen veriler SPSS'e aktarılarak; görüşme sonucu elde edilen veriler ise içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Ankette yer alan her maddenin aritmetik ortalaması, standart sapması, frekansları ve toplam puanı belirlenerek elde edilen veriler yorumlanmıştır. Görüşme sonucu elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle derinlemesine irdelenmiş ve anket sonuçlarıyla birlikte yorumlanmıştır. Araştırma bulgularına göre; terör en tartışmalı konu; yaradılış inancı ise en az tartışmalı konu olmuştur. Bunun yanı sıra öğretmenler, Sosyal Bilgiler Öğretim Programıyla ilişkili ve öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerine uygun konuları sınıf ortamına getirmeyi tercih ederken; öğrencilerin gelişimsel seviyelerine uygun olmayan konuları sınıf ortamına getirmek istememektedir. Araştırma bulgularının ortaya koyduğu bir başka sonuç ise; tartışmalı konuların, öğrencilerin üst düzey düşünme ve iletişim gibi kişisel gelişimleri açısından çok kritik beceriler edinmesine katkı sağladığı gibi onların farklı fikirler edinip donanımlı bireyler olarak yetişmelerine de olanak tanımasıdır. Ayrıca tartışmalı konuların öğretiminin Sosyal Bilgiler dersi ile ilgili olduğu ve dersin hedeflerine ulaşması açısından önemli olduğu da dikkate değer bir başka sonuçtur. Öğretmenlerin tartışmalı konuların öğretimiyle ilgili öz yeterliklerinin düşük olması araştırmanın ortaya koyduğu bir başka dikkate değer sonuçtur. Sonuç olarak, tartışmalı konuların sistematik olarak sınıf ortamına getirilmesi, öğrencilere sağlayacağı duyuşsal ve davranışsal kazanımlar açısından, genel olarak olumlu olduğunu söylemek mümkündür.