Kur'ân'da "Salât" Kavramı

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Temel İslam Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EMİNE ÖZBEK

Danışman: Mustafa Bilgin

Özet:

"Salât" kelimesi sözlükte "dua", "rahmet", "bereket", "hüsn-ü senâ da bulunma", "tezkiye etme", "istiğfar dileme" ve "tesbîh" anlamına gelir. Terim olarak ise; Cibril hadisinde belirtildiği üzere İslâm'ın beş şartından biri ve İslâm Dini'nin en önemli ibadetlerinden olan, kıyâm, kırâat, rükû, secde gibi unsurlardan oluşan "namaz" anlamında kullanılmaktadır. İnsanda var olan, yüce bir güce sığınma, bağlanma, başı sıkıştığında yardım isteme, tapınma, ibadet etme duygularından dolayı genelde ibadet özelde de namaz Din Bilimlerinin ve İslâm Bilimlerinin doğrudan veya dolaylı olarak ilgi alanına girmiş; namazın insan ve toplumun namaz üzerindeki etkilerinden dolayı bu bilimlerin inceleme alanında yer almıştır. Kur'ân-ı Kerîm'de ise "salât" en çok zikredilen kelimeler arasında yer almış, bazen lügat anlamı olan "dua", "rahmet etme", "bağışlanma", "mağfiret dileme", "tezkiye etme", "övme", "tesbîh", "tapınma" ve "din" anlamlarında kullanılmıştır. Dua manası, âciz ve her daim yaratıcısına muhtaç olan insan ve diğer canlılar için kullanılabilirken Allah Teâlâ için kullanılması mevzu bahis olamaz. Allah'ın salâtı; O'nun kulunu bağışlaması, merhamet etmesi, Râsûlü için ise onu melekût âleminde övmesi anlamlarına gelir. Meleklerin, insanların salâtı hem dua hemde ibadet anlamında kullanılmıştır. Meleklerin salât'ı peygamber ve mü'minler için hayır duada bulunma; Peygamberin mü'minlere salât'ı ise onlar için hayır duada bulunma, onların bağışlamasını Allah Teâlâ'dan isteme anlamına gelip bunun mü'minler için bir "sekîne/ gönül rahatlığı" olduğu et-Tevbe sûresinin 103. âyetinde bildirilmiştir. Mü'minlerin salâtı Allah Teâlâ'nın bir emri olarak ibadet etme ve peygamberleri için "salât ve selâmda bulunma" anlamında âyetlerde gelmektedir. İbadet anlamındaki bu salât genelde "ekâme" fiili ile kullanılmış, onun sıradan bir fiil olmadığı bu şekilde gösterilmiştir. Kur'ân'da salât kelimesinin türevleri de yer almaktadır. "Salavât" kelimesi çoğul olarak "Yahudilerin ibadet yeri" anlamında geçmektedir. "Musallâ" da "ibadet edilen yer" anlamında kullanılmıştır.