Bezelye (Pisum sativum L.) tohumlarında NaCl ile yapılan ozmotik koşullandırma uygulamalarının tuza tolerans yeteneğinin geliştirilmesi üzerine etkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Bülent Şentürk

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Dual ve Spring bezelye çeşitlerinde tohum çimlenmesi ve fide gelişiminin ilk aşamalarında tuza toleranslarının arttırılması amacıyla, NaCl ile yapılan ozmotik koşullandırma uygulamalarının kullanım olanakları araştırılmıştır. Her iki bezelye çeşidine ait tohumlarda 16°C'de, NaCl'ün çeşitli konsantrasyonları (0, 50, 100, 150, 200 ve 300 mM) kullanılarak, farklı sürelerde (1, 2 ve 3 gün) ozmotik koşullandırma uygulamaları yapılmıştır. Normal çimlenme oranı, ortalama çimlenme süresi ve elektriksel iletkenlik parametreleri bakımından kontrol grubu ile farklılık göstermeyen 16°C'de 150 mM NaCl ile 2 günlük uygulamanın, bezelye tohumlarında yapılan ozmotik koşullandırma için uygun bir protokol olduğu tespit edilmiştir.Ozmotik koşullandırma ve kurutma uygulamalarının tuza toleransın geliştirilmesi üzerine olan etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılan diğer denemede, başlangıçta bezelye tohumları için geliştirilen bu protokol kullanılmıştır. Ozmotik koşullandırma uygulamalarını takiben, her bir çeşitte tohumların bir kısmı yüzeysel olarak kurutulmuş, diğer kısmı ise orijinal nem kapsamına ulaşıncaya kadar geriye kurutulmuştur. Daha sonra, her iki uygulamaya tabi tutulan tohumlar farklı konsantrasyonlardaki (0, 50, 100, 150 ve 200 mM) NaCl ile çimlendirme testlerine alınmıştır. Normal çimlenme oranı ve ortalama çimlenme süresi sonuçlarının yanı sıra organlar bazında fide kuru ağırlıkları, tolerans oranı ve tolerans indeksi sonuçları ozmotik koşullandırma uygulamalarının her iki bezelye çeşidinde de tuza toleransın arttırılmasında etkili olduğunu açıkça göstermiştir. Ancak, ozmotik koşullandırma uygulamaları ile kazanılmış olan tuza tolerans yeteneğinin geriye kurutma uygulamaları ile kısmen azaldığı tespit edilmiştir. Tuza tolerans bakımından bezelye çeşitleri arasında önemli bir farklılık olmamasına rağmen, ozmotik koşullandırma uygulaması sonucunda, Dual çeşidinin Spring çeşidine oranla daha fazla tolerans yeteneği kazandığı tespit edilmiştir.