Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Ayşe Nur Keskin
Danışman: AHMET KILINÇ
Özet:Fen derslerinde bilimin felsefe, tarih, psikoloji ve sosyoloji gibi alanlarla bağlantısı Bilimin Doğası başlığı altında incelenir. 2013 Fen Öğretim Programı’na sosyobilimsel konuların eklenmesiyle birlikte öğrencilerin bu tür konularda karar verirken hangi ölçütleri baz aldıkları ve bilimin doğası ile ilgili inançlarından nasıl faydalandıkları araştırılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada sosyobilimsel konu odaklı Fen öğretiminin etkilerini ortaya çıkarmayı amaçlayan FESKÖK projesi kapsamında, öğrencilere sosyobilimsel bir konu etrafında karar verilmeye çalışılan ve farklı görüşler içeren senaryolar sunulmuştur. Ayrıca bu senaryolar ile ilgili olarak‘Sizce bilimde bir sorunun tek bir cevabı olmaz mı ?’ sorusu yöneltilmiştir. Proje kapsamında eğitim gören 5. ve 8. sınıf öğrencilerinin verileri ön test ve son test olarak incelenmiş, belirtilen açık uçlu soruya verilen cevaplar kıyaslamalı bir tematik analize tabii tutulmuştur. Çalışmanın örneklemini 5. sınıflarda 15, 8. sınıflarda ise 24 öğrenci oluşturmuştur. Bu çalışma, okul öğrencilerinin aynı bilimsel soru için çoklu cevaplar hakkında ya fantezi ya da veri odaklı muhakemeler kullandığını göstermiştir. Ayrıca öğrencilerin verdikleri yanıtlar projenin etkisi bakımından ön ve son test yanıtları göz önünde bulundurularak gelişimsel gruplara ayrılmıştır. Bu gruplar fantazi odaklı muhakemesini değiştirmeyenler, fantazi odaklı muhakemeden veri odaklı muhakemeye gelişim gösterenler ve veri odaklı muhakemesini değiştirmeyenler şeklindedir. Fantezi odaklı muhakemede öğrenciler, değer odaklı inançlar, senaryodaki bilimsel açıklamaların karıştırılması ve dil odaklı mantık mekanizmaları sayesinde kolayca tek bir sonuca varmaktadırlar. Veri odaklı muhakemede ise altı farklı mekanizma ortaya çıkmıştır. Bunlar 1) en iyi argüman epistemolojisi, 2) yanlışlama, 3) koşullu görelilik, 4) çok değişkenli epistemoloji, 5) çok yöntemli epistemoloji ve 6) çoklu yaklaşım epistemolojisidir. Çalışma sonuçları, okul öğrencilerinin aynı bilimsel soru için çoklu cevaplar hakkındaki muhakemelerinin, literatüdeki mevcut muhakeme sınıflandırmalarından daha karmaşık olduğunu göstermiştir. Bu bağlamda, fen eğitimcileri bu sınıflandırmadan rubrik olarak faydalanabilirler.