Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Narin Keskin
Danışman: NABİ ALPER KUMRAL
Özet:Tetranychus urticae (Koch) (Acari: Tetranychidae) birçok üründe zararlı olmakla birlikte özellikle domateste önemli bir zararlıdır. Sebzelerde kırmızıörümceğin kimyasal savaşımının başarılı olamamasının nedeni bu zararlının akarisitlere karşı hızlı bir şekilde dayanıklılık kazanmasından kaynaklanmaktadır. Domates çeşitleri üzerindeki T.urticae nin etkinliği farklılık göstermektedir. Bitki trikomları, bitki zararlılarına ve kırmzıörümceklere karşı savunmayı sağlayan özelliklerden birisidir. Bu çalışmanın amacı, 10 domates çeşidi üzerinde T.urticae nin canlılık oranını, gelişim süresini, ovipozisyon süresini, yumurtalamasını ve yaşam parametrelerini değerlendirmektir. Buna ek olarak, bu çalışmada farklı domates çeşitleri üzerinde akar popülayonu ve akarın zararı arasındaki ilişkiler belirlenmiştir. Bu çalışmada yabani çeşit Beaufort (Lycopersicon hirsutum× L. esculentum), kültür çeşitleri olan Aytina, Beril, Bt-236, Elegro, Impala, Platinium, Simena, Troy ve Y-67 kullanılmıştır. Bu çalışmalar Beaufort domates çeşidi üzerinde beslenen akarın kalıtsal üreme yeteneği (rm) (0,121), net üreme gücü (Ro) (5,79) ve toplam üreme oranı (GRR) (5,79) değerlerinin diğer çeşitler üzerinde beslendiğinden daha düşük olduğunu göstermiştir. Bu çeşit üzerindeki akar popülasyonu düzeyi diğer çeşitlerle karşılaştırıldığında önemli şekilde az bulunmuştur. Bununla birlikte en düşük canlılık oranı Beaufort çeşidinde belirlenmiştir. Tip 1 trikom yoğunluğu özellikle de glandular tip 4 yoğunluğu önemli bir şekilde diğer çeşitlere göre yüksek bulunmuştur. Diğer çeşitler üzerinde akarın zararı karşılaştrıldığında Beaufort un toleransı yüksek bulunmuştur. Yaşam parametreleri, popülasyon düzeylerin ve T. urticae zarar oranına bakılarak, sırık domates çeşidi olan Y-67 ve Aytina çeşitleri çok hassas bulunmuştur. Buna karşın, bu kültür çeşitlerinde tip 4 trikom yoğunluğu Beauforttan düşük bulunmuştur. Bt-236 çeşidi yaşam çizelgesi parametreleri, canlılık oranı, zarar oranı ve yaprak yüzeyindeki tip 4 trikomu yoğunluğu açısından Beaufort a yakın olduğu bulunmuştur. T. urticae popülasyon düzeyinin Elegro çeşidinde düşük olmasına rağmen, zarar oranı yüksek bulunmuştur. Bir dişi akarın zarar oranı en yüksek Y-67 ve Elegro, orta derecede zarar Simena, Troy, Beril ve Platinium, en düşük zarar Beaufort, İmpala ve Bt-236 çeşitlerinde bulunmuştur.