On birinci sınıf Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin beş vakit namazı öğrenme deneyimleri üzerine nitel bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ BÖL., Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HATİCE KALENCİ

Danışman: Turgay Gündüz

Özet:

Namaz öğretiminde ailelerin ve eğiticilerin sergiledikleri olumlu-olumsuz davranışlar çocukların ve gençlerin namaza karşı bakışını şekillendirmektedir. Öğrencilerin kendi hayat hikâyelerinden yararlanarak yetişkinler tarafından uygulanan namaza alıştırma yöntemlerinden hangilerinin çocuğun namaz eğitiminde olumlu, hangilerinin olumsuz olduğunu ortaya koyarak doğru yöntem ve strateji önerileri sunmak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Bursa ilinde Yıldırım ilçesinde yer alan bir İmam Hatip Lisesi'nde 2014-2015 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören 100 tane 11. sınıf öğrencisine yapılandırılmış mülakat uygulanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden betimsel yöntem kullanılmıştır. Deneyimlerini yaşıtlarına göre daha ayrıntılı ve açık bir şekilde ifade edecekleri düşünüldüğü için çalışma grubu, aykırı durum örneklemesi tekniği ile belirlenmiş görece başarılı öğrencilerden oluşmaktadır. Uygulamada kolaylık sağlaması için yapılandırılmış mülakat formunun çalışma grubu tarafından bir ders saati içerisinde cevaplandırması talep edilmiştir. Öğrencilerin verilerinin analizinde "içerik analizi" kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde Nvivo10 nitel veri analiz programı kullanılmıştır. Bulgular, okul ve öğretmen, arkadaş, Kur'an kursu, dinî cemaatler, kitle iletişim araçları, ailenin tutum ve davranışlarının öğrencinin namazı öğrenmesinde hem olumlu hem de olumsuz etkisinin olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca pekiştireç, kutsal zaman ve mekânlardan faydalanarak çocuğa namazın öneminin kavratılıp sorumluluk bilincinin verilmesi namazı öğrenmeye olumlu katkı sağlarken oyun, tembellik ve bıkkınlığın olumsuz etki ettiği tespit edilmiştir. Öğrenciler, ısrarcı olmadan, baskı yapılmadan, daima hoşgörü ve yumuşak bir üslup ile yaklaşarak dizi, film, hikâye vb. yardımıyla bilgi verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Öğrenciler, namaz eğitiminin küçük yaşta, bireysel farklılıklara dikkat ederek, eğlenceli hale getirilerek, çeşitli gezi ve etkinliklerle uygun çevre oluşturularak yapılmasını arzu etmektedirler.