Saccharomyces cerevisiae'da çeşitli metal iyonlarının HXT2 geni transkripsiyonuna ve çoğalma özelliklerine etkilerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Moleküler Biyoloji ve Genetik, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SİNEM ANGIN

Danışman: Sezai Türkel

Özet:

Çeşitli metal iyonları hücresel faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için gereklidir. Bununla birlikte, metal iyonlarının hücrelere fazla alınması veya toksik metal iyonlarının hücreye taşınması çok çeşitli hücresel faaliyetleri engelleyebilir, sitotoksik ve genotoksik etkiler de gösterebilir. Hücrelere glukoz taşınması glukoz taşıyıcı membran proteinleri ile yapılır. Glukoz transportunun engellenmesi de hücreler için gerekli olan ATP, enerji ve çeşitli metabolitlerin üretimini de azaltmakta veya tamamen engellemektedir. Bu araştırmada bakır, demir, nikel, çinko, magnezyum, lityum ve kadmiyumun S. cerevisiae hücrelerinde üreme özelliklerine ve HXT2 geni transkripsiyonuna etkileri incelendir. Metal iyonları çözünür bileşikler olarak letal seviyenin çok altında logaritmik aşamadaki maya kültürlerinin üreme ortamına eklendi. Bu araştırmada elde edilen sonuçlar nikel ve lityum iyonlarının HXT2 geni transkripsiyonunu baskıladığını göstermektedir. Bu metal iyonlarının glukoz repres şartlarda HXT2 transkripsiyonunda yaklaşık %30 kadar azalmaya neden olduğu tayin edildi. Buna karşın, magnezyum ve demir iyonlarının ise HXT2 transkripsiyonunu düşük seviyede aktive ettiği belirlendi. HXT2 geni transkripsiyonunun metal iyonları ile kontrolünde stres ile aktive edilen transkripsiyon faktörleri olan Msn2p ve Yap1p'nin herhangi bir işlevi olmadığı da gösterildi. Msn2p'nin HXT2 transkripsiyonu için normal şartlarda gerekli olduğu, stres yanıtı için ise gerekli olmadığı tayin edildi. HXT2'nin metal stresi ile kontrolü için çok fonksiyonlu ve genel bir protein kinaz olan Snf1p'nin gerekli olduğu belirlendi.