Bursa'da Erken Osmanlı Dönemi sultan külliyelerinin kentsel ve mimari ayırt edici özelliklerinin karşılaştırmalı analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HATİCE CEREN SAĞLIK

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Selen Durak

Eş Danışman: Tülin Vural Arslan

Özet:

Erken dönem külliye mimarisinin sahip olduğu yapı türlerinin gelişimi, özgün mimari biçimlenişleri, kentle olan ilişkileri ve kente kattıkları anlam bağlamında, Bursa'da Erken Osmanlı Dönemine ait beş sultan külliyesinin kentsel ve mimari açıdan karşılaştırmalı olarak analiz edildiği bir tez çalışmasının daha önce yapılmamış olması bu tezin çıkış noktasıdır. Tez çalışmasında, Osmanlı Kenti ve Osmanlı Külliyesi olarak iki tanımlama öne çıkmaktadır. Bu nedenle tez kapsamında ikinci ve üçüncü bölümler bu iki tanımın tarihçesi ve gelişimi hakkında bilgi vermek üzere oluşturulmuştur. Giriş bölümünden sonra gelen ikinci bölümde; kentlerin oluşumu ve gelişimi, Erken Osmanlı kentinin; endüstri öncesi kent ve İslam kenti modelleri üzerinden değerlendirilmesi yapılmış ve Erken Osmanlı kentini oluşturan unsurlara kısaca değinilmiştir. Üçüncü bölümde külliyelerin Anadolu'da ve Anadolu sınırları dışında ortaya çıkışı ve gelişimi üzerine yoğunlaşılmıştır. Tezin ana konusu olan Erken Osmanlı Dönemi Bursa Sultan Külliyeleri hakkında tezin dördüncü bölümünde genel bilgiler verilmiş, tezin beşinci bölümünde ise edinilen bu bilgiler üzerinden kentsel ve mimari bağlamda karşılaştırmalı analiz yapılmıştır. Karşılaştırma kısmı; külliyenin konumunun neye göre belirlendiğini ve yakın çevresi için önemini vurgulayan 'Yer Seçimi Kriterleri', her bir yapı tipolojisinin külliyeler arasındaki farklılığını ortaya koymayı amaçlayan 'Ayırt Edici Mimari Özellikleri', külliye içerisindeki birimlerin hem birbiri ile hem de yakın çevresiyle olan ilişkilerini irdeleyen 'Kentsel Dokuda Mekansal Etkilerinin Analizi' ve külliyelerin kentin gelişimindeki yerinin Bursa kenti ölçeğinde irdelendiği 'Sultan Külliyelerinin Kentin Gelişimine Katkısı' başlıklarından oluşmaktadır. Tezin sonuç bölümünde ise, karşılaştırmalar bölümünde belirlenen kriterlere göre elde edilen veriler değerlendirilmiştir.