Arşiv kayıtlarına göre XIX. yüzyılda İnegöl'de sosyo-kültürel ve ekonomik hayat


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUSTAFA POLAT

Danışman: ALİ İHSAN KARATAŞ

Özet:

Yapılan bu çalışmada İnegöl'ün sosyal, ekonomik ve kültürel yönü üzerinde durulmuştur. Günümüzde nüfusu 200 bini aşan fakat geçmişte küçük bir Anadolu kasabası hüviyetindeki İnegöl'ün sosyal, kültürel ve ekonomik yapısını ortaya çıkarmak, bugünümüzü ve yarınımızı aydınlatmak için bir ihtiyaçtır. Konu üzerinde çalışırken mevcut araştırma ve incelemelerden istifade edilmekle birlikte ağırlıklı olarak birinci elden kaynaklara başvurulmuştur. Bunlar arasında kentin tarihi hakkında zengin veriler barındıran şerʻiyye sicilleri gelmektedir. Buna ek olarak nüfus defterleri, temettuat defterleri ve vilayet salnameleri önemli arşiv malzemelerindendir. Doktora çalışması giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmanın gerekçesi ve yöntemi açıklanarak kaynaklar hakkında bilgi sunulmuştur. "İdarî ve Demografik Yapı" adlı ilk bölümde kazanın iklimi, yeryüzü şekilleri, bitki örtüsü, akarsuları, ormanları ve yol güzergâhları hakkında bilgi verilmiştir. Tarihi açıdan, eski çağlardan başlamak üzere Bizans ve Osmanlı Dönemleri incelenmiştir. Daha sonra mahalle ve köyler idari açıdan ele alınmış göçler sonucunda teşkil edilen yeni idari üniteler üzerinde durulmuştur. Müslüman-gayrimüslim nüfus yapısı irdelenmiş, göçlerin demografik yapı üzerindeki etkisine bakılmıştır. İkinci bölüm "Sosyal ve Kültürel Hayat" adını taşımaktadır. Burada detaylı olarak aile kurumu, evlenme, boşanma, miras, konut şekilleri, giyim-kuşam, mutfak eşyaları, evlerde kullanılan diğer eşyalar, kitap sahibi olma düzeyi, vakıflar ve benzeri konularda bilgiler sunulmuştur. Ayrıca yaralama, hırsızlık, cinsel saldırı ve alacak davaları gibi adlî olaylar irdelenmiştir. Ekonomik yapının incelendiği üçüncü bölümde tarımsal üretim, bağcılık, ipek böcekçiliği, nakliyecilik, büyük ve küçükbaş hayvancılık üzerinde durulmuştur. Ek olarak meslekî yapılanma, Çitli maden suyu, ekonomik refah düzeyi, şerʻi ve örfi vergiler ele alınmıştır.