Tanzimat Dönemi eserlerinde aile içindeki hizmetliler ve bunların birbiriyle ilişkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Dilek Aşkın Sarıca

Danışman: MUSTAFA ÜSTÜNOVA

Özet:

Tanzimat Edebiyatı, yönünü Batı'ya döndüğü kadar yaşadığı toplumun sorunlarına da ayna tutan bir edebiyat dönemidir. Eşitlik, hürriyet, adalet gibi kavramlar bu dönemle birlikte edebiyatımızdaki yerini almıştır.Tanzimat Döneminde ev içi hizmetlilik anlayışı, esaretle gelişen bir süreçtir. Dönem içerisindeki pek çok yazar, eserlerinde bu olguya geniş bir şekilde yer vermiş; toplumun bu bireylere yaklaşımını, bireylerin yaşadıklarını irdelemiştir. Toplum içerisinde kabul görmüş birtakım değer yargıları, bireyin hürriyeti temi çevresinde mercek altına alınmıştır. Eserlerde yaygın olarak konaklardaki cariyelik anlayışının işlendiği görülmektedir. Özellikle cariyelerin evin hanımı ve beyi tarafından gördüğü muameleler, bu kurumdaki aksaklıkları gözler önüne sermektedir. Kimi eserlerde ev içi hizmetlilerin mutlu sona kavuştukları görülürken kimisinde ise hayattan koparıldıkları görülmektedir. Dönem yazarlarının bu konuyu işlerken romantizm akımı ile realizmin unsurlarını başarıyla harmanladıkları görülmektedir. Bunda; görülen, tanık olunan olayların, içinde yetişilen konakların, kimi zaman ise esir bir annenin evladına anlattığı hikâyelerin katkısı büyüktür.Tanzimat sanatçıları, işledikleri konularla kendi dönemlerini etkiledikleri kadar sonraki dönemleri de etkilemiş ve yol açıcı olmuşlardır. Tanzimat Dönemi ev içi hizmetlilik anlayışı, bireyin haklarının sorgulandığı, esarete bakış açısının değişmesi yönünde adımların atıldığı, yeni bir toplum düzeninin arzulandığını gösteren bir tem olması bakımından oldukça önemlidir.