Ahmed b. Muhammed es-Sâvî ve Hâşiye alâ Tefsîri'l-Celâleyn Adlı Eseri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, TEMEL İSLAM BİLİMLERİ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nihad Dervişeviç

Danışman: Celil Kiraz

Özet:

Tez üç bölümü ihtiva etmektedir. İlk bölüm üç altbaşlıktan oluşmaktadır. İlk olarak Mahallî, Süyûtî ve Sâvî'nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra kısaca Tefsir ilminde hâşiye geleneğinden bahsedilmiştir ve üçüncü alt başlık altında Sâvî'nin Hâşiye alâ Tefsiri'l-Celâleyn adlı eseri ve genel özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Tezin ikinci bölümünde Sâvî'nin hâşiyesindeki metodu rivayet ve dirâyet olmak üzere iki alt başlık halinde ortaya çıkarılmıştır. Rivayet kısmı: Kur'ân'ın Kur'ân'la, Sünnet'le, Sahâbe ve Tabiûn kavilleriyle tefsiri, İsrâiliyyât ve Araplar'ın âdetleri açısından değerlendirilmiştir. Dirâyet kısmı ise Arap dili, kelâmî, fıkhî, tasavvufî, ahlâkî, tarih ve siyer, teşrî tarihi, konulu ve bilimsel yönlerden incelenmiştir. Tezin üçüncü ve son bölümünde ise Sâvî'nin Hâşiye alâ Tefsiri'l-Celâleyn isimli eserinde zikrettiği Kur'ân ilimleri değerlendirilmiştir. Hâşiyesinde, otuzdan fazla bulunan Kur'ân ilimleri dört alt başlık altında incelenmiştir: İlk alt başlık Vahiy, Kur'ân Nüzûlü, Tertibi ve Kırâatı hakkında ilimleri ihtiva edip, ikincisinde Kur'ân'ın Lafzıyla İlgili İlimler, üçüncüsünde Kur'ân'ın anlamıyla ilgili ilimler ve dördüncüsünde Tarih İçerikli İlimler değerlendirilmiştir.