Celvetiyye'de mûsikî

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, İSLAM TARİHİ VE SANATLARI BÖL., Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HASAN HÜSEYİN ORHAN

Danışman: Muhammet Zinnur Kanık

Özet:

Türk Mûsikîsi'nin gelişimi, öğretimi ve yayılmasında tekkeler ve tarikatler önemli katkılarda bulunmuştur. Zira Osmanlı Devleti zamanında mûsikî tarihimizin şaheserleri olarak gösterilen eserler tekke mensuplarınca bestelenmiştir. Anadolu topraklarında kurulan Mevlevîlik vasıtasıyla Kuzey Afrika toprağı olan Mısır'dan Balkanlar'a Türk Mûsikîsi Tekkeler vasıtasıyla tanınmıştır. Öte yandan dönemin güzel sanatlar fakülteleri olarak kabul edilen tekkeler sanat erbabının ve sanata ilgi duyan bireylerin bir araya gelerek kendilerini geliştirdiği mekanlar olarak Türk İslam Sanatı Tarihinde önemli sanatkarların yetişmesine vesile olmuştur. İstanbul'un fethedilmesi gerek dünya tarihi açısından gerekse Türk İslam Sanatları'nın Tarihi açısından yeni bir dönemin başlangıcı, yeni bir çağın başlangıcı olmuştur. Osmanlı Devleti tarafından devlet politikası olarak izlenen İstanbul'un bir kültür ve sanat merkezi haline getirilmesi etrafında yapılan faaliyetler sonuç vererek mûsikîde, mimaride olgun ve yetkin eserler ortaya çıkmıştır. Celvetiyye Tarikatı da İstanbul'un kültür ve sanat merkezi haline geldiği ve mûsikî tarihimiz açısından sanatsal değeri yüksek eserlerin verilmeye başlandığı bir ortamda İstanbul merkezli olarak kurulmuştur. Söz konusu tezimizde Anadolu ve Balkanlarda faaliyet göstermiş, büyük bir din adamı ve mutasavvıf olmasının yanında aynı zamanda ciddî bir mûsikî birikimine de sahip olan Azîz Mahmûd Hüdâyî tarafından kurulan ve mûsikî tarihimiz açısından birçok maruf mûsikîşinasın mensubu olduğu Celvetiyye'de mûsikîyi, zikir ve âyini, incelemeye çalışarak, celvetî mûsikişînaslar ve eserleri hakkında ulaştığımız bilgilere çalışmamızda yer vermeye çalıştık.