STEM etkinliği geliştirme sürecinin fen bilimleri öğretmen adaylarının girişimcilik ve STEM öz-yeterlilikleri üzerine etkilerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Elif Kendaloğlu

Danışman: SALİH ÇEPNİ

Özet:

Bu araştırmanın amacı STEM etkinlikleri geliştirme sürecinin fen bilimleri öğretmen adaylarının girişimcilik ve STEM öz-yeterlilikleri üzerine etkilerinin incelenmesidir. Aynı zamanda fen bilimleri öğretmen adaylarının aldıkları teorik STEM eğitimi ve STEM etkinlikleri geliştirme sürecindeki görüşlerini belirlemektir. Bu araştırmanın hem nicel hem de nitel boyutu vardır. Araştırmanın nitel boyutunda durum çalışması deseni, nicel boyutunda ise basit deneysel desen benimsenmiştir. Araştırma 2018-2019 eğitim öğretim yılı güz yarıyılı içerisinde 3.sınıfa devam eden 48 fen bilimleri öğretmen adaylarının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Uygulama 10 hafta sürmüştür. Katılımcılar bu süreç içerisinde STEM ile ilgili teorik eğitim almıştır ve bu eğitime yönelik 3 farklı STEM uygulama modeline (mühendislik tasarım temelli, probleme dayalı ve proje tabanlı STEM) yönelik toplam 58 adet STEM etkinlikleri geliştirmişlerdir. Araştırma kapsamında, STEM Uygulamaları Öğretmen Öz-yeterlilik Ölçeği, Öğretmen Adaylarına Yönelik Girişimcilik Ölçeği ve yarı yapılandırılmış görüşme soruları veri aracı olarak kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde içerik analizi, nicel verilerin analizinde ise ilişkili örneklem t-testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda katılımcıların ön-test ve son-test sonuçlarına göre; STEM öz-yeterlilikleri ve girişimciliklerine ilişkin son-test lehine anlamlı bir farklılığa ulaşılmıştır. Sonuç olarak öğretmen adayları STEM teorik eğitimi alarak ve etkinlikler geliştirerek STEM özyeterliliklerini ve girişimcilik becerilerini arttırdığı tespit edilmiştir. Fen bilimleri öğretmen adaylarının STEM eğitimi alması ve özgün etkinlikler geliştirmesi; öğretmen adaylarının yenilikçi fikirlere sahip ve açık olan, gerektiği zamanlarda risk alan, kendine güvenen, önüne çıkan fırsatları gören ve değerlendirme noktasında istekli olan girişimci öğretmenler ve bireyler olabilme yolunu açtığı düşünülmektedir. Öğretmen adayları kendi etkinliklerini geliştirirken hangi adımları kullanmaları gerektiğini öğrendikleri ve daha sonrasında etkinlik geliştirdikçe ileride kendi sınıflarına da bu adımları nasıl uyguladıklarını anlatabilecek düzeye geldikleri söylenebilir. Ayrıca öğretmen adayları STEM eğitimi sürecine yönelik; yol gösterici olma, işlerini kolaylaştırma, verilen bilgileri kullanma açısından olumlu görüş bildirmişlerdir. STEM etkinlikleri geliştirme sürecine yönelik ise; tasarım oluşturmayı, günlük hayattan problem durumu bulmayı, STEM disiplinlerini entegre etmeyi öğrendiklerini aynı zamanda bunları yaparken zorlandıklarını ifade etmişlerdir. Öğretmen adaylarına eğitim fakültelerinde teorik ve uygulamalı STEM eğitimi dersi verilmesi önerilmektedir.