Serbest bölgeler ve vergi rekabeti

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ALLAKHVERDİ SEFİKHANOV

Danışman: FİLİZ GİRAY

Özet:

Serbest bölgeler, bir ülkede belirli ticari faaliyetlerin sürdürülebileceği bir alanı gümrük sınırları dışında bırakmak suretiyle oluşturulan bölgelerdir. Uluslararası ticareti genelişmesi dünya ekonomisinde ülkelere milli geliri artışı sağlayabilmek için değişik kaynak ve arayışlara sevk etmiştir. Söz konusu dünya ekonomisinde pazar gücünü ve rekabet şansını artırabilmesi için serbest bölgeler sağladıkları avantajlar ile iyi bir kaynak merkezi durumuna gelmiştir.Bu tez çalışmasında Türkiye'deki serbest bölgelerin gelişimi, özellikleri,faaliyetleri, ülke ekonomisindeki yeri incelendikten sonra küreselleşme ile birlikte yaygınlaşan serbest bölgelerin vergi rekabeti ile olan ilişkisi irdelenmektedir.Birinci bölümde, serbest bölgeler kavramı ve uygulamaları ele alınmıştır. Bölüm içinde serbest bölge kavramı, özellikleri ve tarihçesi tez sınırları içinde kalacak şekilde açıklanmıştır. Daha sonra serbest bölgelerde sağlanan vergisel teşvik ve avantajlar, serbest bölgelerin türleri açıklanmaya çalışılmıştır.İkinci bölümde, serbest bölgeler ve vergi rekabeti birlikte incelenmektedir. Bu bölümde vergi rekabeti genel olarak ele alınmakta olup, vergi rekabeti kavramı ve kapsamı, etkileri, vergi rekabeti ve vergi planlaması, vergi harmonizasyonu, vergi koordinasyonu kavramları açıklanmaktadır. Daha sonra vergi rekabetini etkileyen unsurlar,teorisi (Tiebout teorisi), vergi rekabetine yol açan süreç içinde küreselleşme ve bölgeselleşme kavramlarına yer verilmiştir. Vergi rekabetinin sınıflandırılması yapıldıktan sonra zararlı tercihli vergi rejimleri uygulaması olarak serbest bölgeler ve zararlı vergi rekabetine karşı alınan önlemler incelenmiştir.Üçüncü bölümde Türkiye'deki serbest bölgelerin tarihi gelişimi Cumhuriyet öncesi ve sonrası olmak üzere iki temel dönemde irdelenmiştir. Serbest bölgelerin Türkiye ekonomisine beklenen katkıları makro ve mikro düzeyde açıklanmıştır. Daha sonra Türkiye'deki serbest bölgelerin mevzuatı, sağlanan genel teşvik ve avantajlar, vergisel boyut, faaliyetleri, ticaret hacimleri ve serbest bölgelerle vergi rekabeti birlikte ele alınmıştır.