Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Anıl Esemen
Danışman: ÖMÜR SADİOĞLU
Özet:Öğretim programları çağın gerektirdiği becerileri eğitim kurumlarında öğrencilere kazandırmayı hedeflemektedir. Sınıflarda kullanılan ders kitapları ise öğretim programları doğrultusunda hazırlanarak öğrencilerin amaçlanan becerileri kazanmasında etkin rol üstlenmektedir. Öğrencilere öğretim programları ve ders kitapları aracılığı ile kazandırılması amaçlanan becerilerden biri de eleştirel okuma becerisidir. 21 yy.'da öğrencilerin eleştirel okuma becerilerini kazanmaları önemli görülmektedir. Eleştirel okuma becerilerini eğitim kurumlarında öğrencilere kazandıracak ana derslerden biri de Türkçe dersidir. Eleştirel okuma becerisine sahip bireylerin çevrelerinde karşılaştıkları olay, olgu, düşünce, reklam, görsel, politika ve benzeri kavramlar hakkında sorgulayıcı ve değerlendirici bir bakış açısına sahip olması gerektiği düşünülmektedir. Bu doğrultuda 2019 İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı kazanımları ve İlkokul Türkçe ders kitaplarının okuma metinlerine ait etkinlikler içerisinde eleştirel okuma ölçütlerinin nasıl yer aldığının belirlenmesi bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Analitik araştırma yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada 2019 İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı kazanımları ve İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinlerine ait etkinliklerde eleştirel okuma becerilerini kazandırmaya yönelik kazanımların ve etkinliklerin ne düzeyde var olduğunu derinlemesine bir çözümleme yaparak belirlemek için doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak İpek ve Sadioğlu'nun (2010) belirlediği 50 maddelik "Eleştirel Okuma Ölçütleri" kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; 2019 İlkokul Türkçe Öğretim Programı kazanımlarının 1. sınıf düzeyinde beş, 2. sınıf düzeyinde beş, 3. sınıf düzeyinde 14 ve 4. sınıf düzeyinde ise 22 eleştirel okuma ölçütüne karşılık geldiği tespit edilmiştir. İlkokul Türkçe ders kitabı okuma metinlerine ait etkinliklerde ise TDK1A kodlu kitapta sekiz; TDK1B kodlu kitapta 11, TDK2 kodlu kitapta 15, TDK3A kodlu kitapta 13, TDK3B kodlu kitapta 23 ve son olarak TDK4 kodlu kitapta 24 ölçüte karşılık gelen etkinliklere rastlanmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde 2019 İlkokul Türkçe Öğretim Programı kazanımlarında ve Türkçe ders kitabı okuma metinlerine ait etkinliklerde öğrencilere eleştirel okuma becerisini kazandıracak kazanım ve etkinlikler olmasına rağmen bu kazanım ve etkinliklerin sınıf düzeylerine göre farklılık göstermektedir. Bununla beraber "Eleştirel Okuma Ölçütleri"nde yer alan ölçüt sayısının yarısından azını karşıladığı belirlenmiştir. Bu sonuç doğrultusunda araştırmada eleştirel okuma becerisini kazandıracak kazanımların ve ders kitabındaki okuma metinlerine ait etkinliklerin alan uzmanlarının görüşleri doğrultusunda daha çok sayıda ölçütü karşılayacak düzeyde artırılması, yer verilmeyen ölçütlere de yer verecek şekilde düzenlenmesi önerilmiştir. Araştırmada sunulan bir diğer öneride 2019 İlkokul Türkçe Öğretim Programı ve Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinlerine ait etkinliklerin, öğrencilerin eleştirel okuma becerisi kazanmasına yönelik etkisinin tespit edileceği deneysel çalışmaların yapılmasıdır.