Sosyo-kültürel sürdürülebilirliğin sağlanabilmesinde sakin şehir yaklaşımının rolü: Gökçeada örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZLEM ÖZBAŞ

Danışman: Arzu Çahantimur

Özet:

Küreselleşmenin bireyler ve şehirler üzerindeki etkileri, özgün niteliklerin kaybolmasına yol açmaktadır. 21. yüzyılda küreselleşmenin olumsuz etkilerinden hareketle sürdürülebilir kentsel gelişme yaklaşımlarının geliştirildiği görülmektedir. Sürdürülebilir geleceğin yaratılması hedefiyle birbirinden farklı önceliklerle oluşan yerleşim modelleri, dünya genelinde farklı ölçeklerde uygulanma imkanı bulmuştur. Nüfusu 50 000’in altındaki küçük şehirleri hedef alan sakin şehir modeli doğal çevre ve sosyo-kültürel yapısını sürdürebilen şehirler için dünya genelinde önemsenen modellerden biridir. Kentsel yaşam kalitesinin küçük şehirlerde arttırılabilir olduğu söylemiyle dünyada 262 şehirde uygulama alanı bulmuştur. Bu nedenle tez kapsamında, sakin şehir modeli küçük şehirlerde sürdürülebilir kentsel gelişme hedeflerinin sağlanması ve kent kimliğinin korunması çalışmaları için önemli bir yaklaşım olarak ele alınmıştır. Bir adakent olan Gökçeada’nın yerel ürünleri, özgün şehir dokusu ve karma kültürlü yapısı göz önünde bulundurularak 2011 yılında sakin şehir hareketine üyeliği gerçekleştirilmiştir. Gökçeada böylelikle Uluslararası Sakin Şehirler Ağı’na üye olarak, dünyanın ilk ve tek sakin adası olma özelliğini elde etmiştir. Gökçeada’nın bir sakin şehir olarak sürdürülebilir gelişme sürecinde sosyo-kültürel yapısının zenginliği ve yerel üretim potansiyelinin getirdiği avantajlar değerlendirilmelidir. Ancak, bütüncül bir planlama yaklaşımı henüz geliştirilememiş olan Gökçeada’da sürdürülebilirliğin sağlanmasında sakin şehir olmasının potansiyellerinden yeterince yararlanılamamıştır. Tez kapsamında Gökçeada’nın fiziksel ve sosyo-kültürel özellikleri ile birlikte sakin şehir üyelik süreci ve sonrasında gerçekleştirilen çalışmalar analiz edilmiştir. Bu analizler için arşiv analizleri, gözlemler, görüşmeler ve göstergebilimsel okumalar yapılmıştır. Sakin şehir kriterleri ve sürdürülebilir kentsel gelişme bileşenleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesinden ve başarılı sakin şehirlerde gerçekleştirilen çalışmalar incelendikten sonra adanın özellikle sosyo-kültürel bağlamda sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi amacıyla öneriler geliştirilmiştir. Geliştirilen önerilerin Gökçeada ve benzer özellikler gösteren diğer sakin şehirlerin sürdürülebilir gelişmesi için yapılacak çalışmalara ışık tutması beklenmektedir.