Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Faruk Tavşanlı
Eş Danışman: Asude Bilgin, ASUDE BİLGİN
Özet:Dünya ekonomik forumunun (World Economic Forum) yayınladığı rapora göre okulda öğrencilere evrensel bir dünya insanı olması için kazandırılması gereken önemli 7 beceriden bir tanesi de etkin bir okuma ve yazma iletişim becerisidir. Bu doğrultuda etkin bir okuryazar olmak ve hayatında okuryazarlık becerilerini doğru kullanabilmek için yazma becerisinin kazanılması ve etkin bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Bununla birlikte Türkiye'de eğitim sistemindeki eksiklikler ve yanlış uygulamalar sebebiyle öğrencilerin yazılı anlatım becerilerinin iyi bir düzeyde olmadığı bilinmektedir. Ayrıca Türkiye'deki öğrencilerin yazı yazmayı sevmediği, yazı yazmak istemediği ve bu çalışmaları yaparken mutlu olmadığı da pek çok araştırma sonucunda ortaya konulmuştur. Öğrencilerin yazar kimliklerinin nasıl yapılandığı ve bu süreçte hangi etmenlerin etkili olduğu da merak edilen başka bir konu olma özelliği taşımaktadır. Türkiye'de 2015 Türkçe Dersi Öğretim Programında belirtildiği üzere yazma öğrenme alanında Süreç Temelli Yazma Yaklaşımının esas alınacağı ifade edilmiştir. Bununla birlikte yapılan araştırmalarda öğretmenlerin bu yaklaşımdan haberinin olmadığı ve bu yaklaşımı kullanmayı bilmediği için tercih etmediği sonucuna ulaşılmıştır. Bunlara ek olarak Dünyada ve Türkiye'de yapılan araştırmalarda süreç temelli yazma yaklaşımının her bir aşamasında ne yapılması gerektiğine dair daha somut tekniklerin kullanılması gerektiği ifade edilmektedir. Buradan hareketle, bu araştırmada, süreç temelli yazma yaklaşımı modellerinden bir tanesi olan yazma atölyesi yönteminin, grafik örgütleyiciler ve biçimlendirici değerlendirme ile desteklenerek bir modüler program oluşturulması ve bu modüler programın ilkokul ikinci sınıf öğrencilerinin yazmaya ilişkin tutum, yazılı anlatım becerilerinin gelişimi ve yazar kimliği üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Böylece hazırlanan modüler program ile hem süreç temelli temelli yazma yaklaşımı üzerindeki her aşamanın farklı materyal ve tekniklerle (grafik örgütleyiciler ve biçimlendirici değerlendirme) somutlaştırılması gerekliliğinin sağlanacağı hem de bu yaklaşımın Türkiye'deki öğrencilerin yazmaya ilişkin tutum, yazılı anlatım becerilerinin gelişimi ve yazar kimliği üzerindeki etkisinin ortaya çıkarılacağı düşünülmüştür. Bu araştırmada elde edilen verilerin toplanması, analizi ve yorumlanmasında nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem tercih edilmiştir. Karma yöntemin nicel boyutunda ilkokul ikinci sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri ve yazmaya ilişkin tutum üzerindeki etkisi incelenirken nitel boyutunda yazar kimliklerinin nasıl yapılandığı araştırılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, süreç temelli yazma modüler programının, öğrencilerin yazmaya ilişkin tutumları üzerinde anlamlı düzeyde bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte programın uygulandığı grubun puanları artış göstermiştir. Ayrıca öğrencilerin yazar kimliklerinin nasıl yapılandığının araştırıldığı bölümde öğrenciler yazmaya ilişkin tutumlarının da uygulama sonrasında daha olumlu hale geldiğine dair ifadeler kullanmıştır. Öğrencilerin yazmaya ilişkin tutumlarının anlamlı düzeyde olmasa bile artış göstermesinde hazırlanan program ve bunun uygulama şeklinin etkili olduğu düşünülmektedir. Öğrencilerin genellikle zorlandığı ve yaparken başarısızlık hissi yaşadığı etkinlikleri yapmak istemediği bilinmektedir. Bu programda bunun aşılması için grafik örgütleyiciler ile süreç daha kolay hale getirilmeye çalışılmış ve süreç içerisinde devamlı işbirliği ile hareket edilerek öğrencilerin yazılarına dönüt verilmiştir. Araştırmanın ikinci sonucu, süreç temelli yazma modüler programının öğrencilerin hem bilgilendirici hem de hikâye edici metin yazma becerilerinin gelişimine anlamlı düzeyde etkisi olduğu şeklindedir. Bunun sebebi olarak da grafik örgütleyiciler yardımıyla öğrencilerin yazılarını daha kolay bir şekilde yapılandığı ifade edilebilir. Ayrıca biçimlendirici değerlendirme yaklaşımı sayesinde öğrencilerin yazacakları konu hakkında ön bilgilerinin ortaya çıkarılması ve bundan sonraki süreçte yazının oluşturulmasına yönelik düşünsel etkinliklerin etkili olduğu düşünülmektedir. Araştırmanın son sonucu ise süreç temelli yazma yaklaşımının, ilkokul ikinci sınıf öğrencilerinin yazar kimliği üzerinde sınırlı bir yansımaya sahip olduğu şeklindedir. Araştırmada, programın uygulanmasından sonra, öğrencilerin yazar kimliğinin nasıl yapılandığına dair bazı alt temalarda değişiklikler olduğu belirlenmiştir. Özellikle yazı yazarken yardım alma, yazılarının düzeltilmesi ve yazılarını paylaşma noktalarında öğrencilerin uygulama öncesine göre daha olumlu görüş geliştirdikleri ortaya çıkmıştır. Ayrıca uygulama sonucunda öğrencilerin, farklı metin türlerinde, içerikte ve konularda yazılar yazma noktasında daha bilinçli oldukları ve bunu söylemlerine yansıttıkları tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre süreç temelli yazma yaklaşımının farklı aşamalarına yönelik de etkinliklerin geliştirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu doğrultuda öğrencilerin yazma becerisinin yalnızca okul içerisinde değil günlük hayatında da keyifle kullanabilecekleri bir biçimde öğrencilere kazandırılmasına yönelik etkinlik ve programlar geliştirilmesi ve bunların deneysel araştırma metotlarıyla sınanması önerilmektedir. Ayrıca öğrencilerin yazar kimliklerinin nasıl yapılandığının, farklı yaş grupları başta olmak üzere farklı değişkenler açısından incelenerek, bu sürece etki eden faktörlerin ve bunun kimlik üzerine yansımalarının ortaya konulduğu araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır.