Mükellef hakları ve Türkiye'de mükellef haklarının korunmasına yönelik öneriler


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FERİDE BAKAR

Danışman: ADNAN GERÇEK

Özet:

Mükelleflerin hak arayışlarının geçmişini çok eskiye dayandırabiliriz. 1990’lardan itibaren ise devletler bu konunun öneminin farkına varmışlar ve mükelleflerin idareye bakışını değiştirmek, onları gönüllü uyuma sevk etmek için çeşitli düzenlemeler yapmaya başlamışlardır. Son dönemde önemli boyutlara ulaşan bu gelişmeler, konuyu artık çeşitli mekanizmalarla gerçekleştirilen mükellef haklarının korunması alanına çekmiştir. Günümüzde mükellef haklarının ulusal ve uluslararası birçok yolla korunduğu görülmektedir. Özellikle ülkelerin kendi anayasalarında ve ilgili mevzuatlarındaki düzenlemeleri hem mükellef hakları için bir kaynak oluşturmakta, hem de mükellef haklarının korunması için zemin hazırlamaktadır. Bunun yanında birçok ülkede yasal ya da idari olarak düzenlenebilen “mükellef bildirgeleri”, hakların ilanıyla birlikte mükellefler için bir koruma alanı yaratmaktadır. Bu sistemlerin yanı sıra vergi ombudsmanı ve benzeri kurumların, mükellef birliklerinin ve uluslararası boyutta İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin mükellefler için bir koruma alanı yarattığı açıktır. Ülkemizde de, gelir idaresinin yeniden yapılandırılmasıyla gündeme gelen mükellef haklarına yönelik düzenlemeler mevcuttur. Bunun yanında son dönemde yeni yasal düzenlemeler ve anayasa değişikliğiyle birlikte mükellef haklarına yönelik önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Ancak, çağdaş ülkelerde mevcut olan koruma mekanizmaları henüz ülkemizde tam anlamıyla yerleşmemiştir. Bunun için, sistemli bir kanuni düzenlemenin yapılmasına, kapsamlı yeni bir “Mükellef Hakları Bildirgesi”nin hazırlanmasına ve vergi ombudsmanı kurumunun oluşturulmasına ihtiyaç vardır.