İkinci Dünya Savaşı'nda Türk-Sovyet İlişkileri (1939-1945)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kahraman Gürbüz

Danışman: SAİME YÜCEER

Özet:

Bu çalışmada, İkinci Dünya Savaşı sırasında Türk-Sovyet ilişkileri hakkında bilgiler verilmektedir. Türk-Rus ilişkilerinde, tarih boyunca Rusya'nın takip ettiği politika Boğazları ele geçirmek olmuştur. İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyet Rusya bu amacına ulaşmak için Türkiye'yi savaşa sokmaya çalışmıştır. Türkiye'nin savaş dışı kalması özellikle İtalya'nın Yunanistan'a saldırmasıyla sorgulanmaya başlandı. Türkiye'nin savaşa girmeme gerekçesi olarak Sovyetlere güvenmemesi başta geliyordu. Sovyetler Birliği'nin Almanya'ya karşı başarılı olmasının önemli nedenlerinden biri savaş sırasında batı yardımının bu ülkeye bolca akmasıydı. Türkiye savaş boyunca tarafsızlık politikası izlemiştir. Türkiye bu politikayı uygularken kimi zaman İngiltere ve Fransa'ya yakın olmasına karşın Almanya'ya karşı da net bir tavır almaktan kaçınmıştır. İngiltere, Fransa ve Rusya Türkiye'yi savaşa girmeye ikna etmek için birçok görüşmeler ve konferanslar yapmışlar fakat her defasında Türkiye savaş dışı kalmayı başarmıştır. Ancak savaşın sonunun belli olmasından sonra Türkiye savaşa girmiştir. Savaş sonrası ise Türkiye, ABD ve İngiltere'ye yanaşarak, Sovyet Rusya'dan gelebilecek tehlikeyi önlemeyi hedeflemiştir. Türkiye'nin bu tutumu Sovyetler Birliği ile olan ilişkilerinin kopmasına neden olmuştur. Eğer Türkiye II. Dünya Savaşı'nda gerçekten Rus tehdidini dikkate alarak bir politika uygulasaydı savaş sonunda bu tehdide maruz kalmaması gerekirdi. Oysa durum tam tersi oldu. Amerikan Başkanı Roosvelt ölmeseydi, Türkiye çok daha ciddi tehlikeyle baş başa kalabilirdi. Roosevelt'in yerine geçen Truman, Rusların yalnızca kaba kuvvetten anladığını söyleyerek bu devlete karşı daha sert bir politikanın izlenmesinden yana oldu. Böylelikle Türkiye'ye karşı olası bir Sovyet hareketi için caydırıcı bir unsur oluştu. İlerleyen yıllarda Türkiye, Sovyet tehdidinden zarar görmemek amacıyla NATO'ya üye olmuştur.