Bursa koşullarında farklı ekim zamanı ve bitki sıklıklarının ayçiçeğinin (helianthus annuus l.) verim, verim unsurları ve kalitesi üzerine etkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Erkan Recep Çarpıcı

Danışman: ABDURRAHİM TANJU GÖKSOY

Özet:

Bu araştırma, Bursa koşullarında ayçiçeğinin verim, verim unsurları ve kalitesi üzerine ekim zamanı, bitki sıklığı ve çeşitlerin etkilerini belirlemek amacıyla 2019 yılı üretim sezonunda yürütülmüştür. Araştırma Tesadüf Bloklarında Bölünen Bölünmüş Parseller Deneme Deseninde üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Denemede, ana parsellere ekim zamanları (erken ve geç ekim), alt parsellere üç yağlık hibrit ayçiçeği çeşidi (LG 5582, P64LL62 ve ES Bella) ve altın altı parsellere ise üç ekim sıklığı (70 x 20 cm, 70 x 30 cm ve 70 x 40 cm) yerleştirilmiştir. Çalışmada, bitki boyu, tabla çapı, sap çapı, bin tane ağırlığı, tane verimi, ham yağ oranı ve ham yağ verimi özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, geç ekime göre erken ekimden daha yüksek bitki boyu, tabla çapı, sap çapı, bin tane ağırlığı, tane verimi, ham yağ oranı ve ham yağ verimi elde edilmiştir. Geç ekimde 308 kg/da olan tane verimi erken ekimde % 20,3’lük bir artışla 371 kg/da’a yükselmiştir. Yağ verimi ise geç ekimde 153 kg/da iken, erken ekimde yaklaşık olarak % 26,6 oranında artarak 193 kg/da’a yükselmiştir. Araştırmada 20 ve 30 cm’lik sıra üzeri mesafelerin 40 cm’lik sıra üzeri mesafeye göre yani, 7143 bitki/da ve 4762 bitki/da bitki yoğunluklarının 3571 bitki/da bitki yoğunluğuna göre tane veriminde % 12,2 ve ham yağ veriminde ise % 13,6 oranında artış sağladığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, Bursa ekolojik koşullarında ayçiçeğinden yüksek tane ve yağ verimi elde edebilmek için erken ekimin (Nisan ayı başı) ve 70 x 20 cm ekim sıklığı (7143 bitki/da bitki yoğunluğu) veya 70 x 30 cm ekim sıklığı (4762 bitki/da bitki yoğunluğu) önerilebilir.