Bazı gıda ve su örneklerinde lityum düzeylerinin spektroskopik yöntemlerle belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İLKNUR DEMİR

Danışman: BELGİN İZGİ

Özet:

Bu çalışmada, alevli atomik emisyon spektrometresi (FAES) ile içme suyu ve ekmek örneklerinde lityum tayini yapılmıştır. Bursa'nın dört farklı bölgesinden on bir noktadan, direkt mutfak çeşmesinden alınan içme suyu örnekleri ile Bursa'da ticari olarak satılan dört farklı markanın beyaz, kepekli ve çavdar ekmek türlerinde lityum düzeyleri incelenmiştir. İçme suyu örnekleri alındıktan sonra yirmi dört saat içerisinde % 0,2 HNO3 içerecek şekilde asitlendirilmiştir. İçme suyu örnekleri direkt okuma ve buharlaştırma ile 25-30 kat zenginleştirilerek okuma ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Ekmek örnekleri kurutulduktan sonra homojen hale getirilmiş daha sonra açık sistem yaş çözünürleştirme işlemi uygulanmıştır. İçme suyu ve ekmekte bulunabilecek element, anyon ve asitlerin lityum tayinine girişim etkileri incelenmiştir. Ekmek örneklerinde analizler sırasında alev başlığında karbonlaşmayı önlemek için örneklere uygun oranlarda Triton X-100 çözeltisi eklenmiştir. Çalışmada, içme suyu ve ekmek örneklerinde AES ile lityum (Li) tayini için elde edilen tayin sınırı (LOD) 0,001 mg/L ; tayin miktarı ise (LOQ) 0,003 mg/L olarak belirlenmiştir. Her iki örnek türü için standart ekleme metodu ile analiz metodunun doğruluğu saptanmıştır. İçme suyu örneklerinde standart ekleme metodu ile geri kazanım % 89-91 iken, ekmek örneklerinde % 96-115 aralığında bulunmuştur. İçme suyu örnekleri için AES ile direkt okuma ve zenginleştirme sonrası okuma ile belirlenen Li düzeyleri birbiriyle uyumlu ve 0,01- 0,03 mg/L arasında olduğu belirlenmiştir. Ekmek örnekleri için Li düzeyleri beyaz ekmek çeşitlerinde 0,11-0,31 (mg/kg) ; kepek ekmeği çeşitlerinde 0,14-0,31 (mg/kg); çavdar ekmeği çeşitlerinde 0,17-0,33 (mg/kg) olarak belirlenmiştir.