Binek araçlarda hava yayı kullanan aktif süspansiyon sisteminin ve hava yayı katılık parametrelerinin sistem performansına etkisinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YUSUF ALPTEKİN TÜRKKAN

Danışman: Gürsel Şefkat

Özet:

Süspansiyon sistemleri, araçta oluşan yoldan ve/veya araç üzerindeki elemanlardan kaynaklı titreşimleri izole etmek ve dinamik konforu artırmak için kullanılır. Süspansiyon sistemleri dinamik konforu etkilerken aynı zamanda araç yol tutuşunu da etkilemektedir ve bu etkiler bir biriyle zıt çalışmaktadır. Hava yayı, sönüm elemanı üzerine konumlandırılmış spiral yay yerine kauçuk bir gövde monte edilerek üretilir. Hava yaylarının mekanik yaylardan farkı, içerisindeki basınç değişimiyle yay katılığının değişmesidir. Bu nedenle süspansiyon sistemlerinde, sürüş konforu arttırırken, araç yol tutuşunun da bozulmaması için aktif ve yarı aktif kontrol imkânı sağlayan hava yayları günümüzde daha çok tercih edilmeye başlanılmıştır. Hava yayları genellikle tren, ağır yük taşıtları ve üst sınıf binek araçlarda kullanılmaktadır. Bu çalışmada, binek araçlarda kullanılan hava yaylı pasif ve aktif süspansiyon sistemleri ve bunların sistem performansına etkisi incelenmiştir. Deneylerle hava yayının yay katılığı elde edilmiştir. Deneylerden elde edilen yay katılığı kullanılarak MATLAB programı ve MATLAB'ın altında çalışan Simulink kullanılarak çeyrek, yarım ve tam taşıt modelleri oluşturulmuştur. Bu modellere farklı giriş sinyalleri uygulanarak çıkıştaki düşey şase yer değiştirmeleri ve frekans cevapları incelenmiştir. Çalışmada aktif süspansiyon sisteminin kontrolcüsü olarak PID kontrol yöntemi uygulanmıştır.