Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Melek Bayraktaroğlu
Danışman: NAZAN DAĞÜSTÜ
Özet:Bu araştırmada ayçiçeği bitkisinde (Helianthus annuus L) klonal çoğaltım, sentetik tohum üretimi, gen aktarımı ve generatif yoldan çoğaltılması zor olan bitkilerin üretimini kolaylaştırmak için somatik embriyogenesis ve organogenesis aracılığıyla regenerasyon protokolü oluşturmak amaçlanmıştır. Araştırmada, in vitro yüzey sterilizasyonu optimizasyonu ve ayçiçeğinde regenerasyonda etkili olan bazı faktörler üzerinde çalışılmıştır.Olgun tohumlarda yüzey sterilizasyonunu tohum kabuklarını soyarak yapma bulaşma oranını azaltırken çimlenme oranını arttırmıştır. En uygun tohum çimlendirme süresi 3 gün olmuştur. Karanlık koşullarda çimlendirme ve embriyo indüksiyon ortamında bırakma bitki regenerasyonunu pozitif yönde etkilemiştir. Uygun genotip ve eksplant seçimi regenerasyonda kesinlikle önemli rol oynamaktadır. Eksplant kaynağı genotipe bağlı olarak sürgün ve kök regenerasyonu üzerinde farklı etki göstermiştir. İki ticari hibrid ayçiçeği çeşidinden Pactol genellikle daha iyi kallus ve bitkicik regenerasyonu gösterirken, Sirena ise kök ve sürgün oluşturma potansiyeli açısından en iyi sonuçları vermiştir. Eksplant yaşının artması kallus oluşturma oranını arttırmış olmasına rağmen, regenerasyon üzerinde olumsuz etkiye sahip olmuştur. En iyi bitkicik regenerasyonu % 0.1 BA/0.1 NAA ve % 0.1 BA/1.5 NAA hormon uygulamalarından elde edilmiştir. Bitki regenerasyonu değerleri açısından en uygun embriyo indüksiyon ortamı modifiye White olmuştur. Ters zedeli olarak embriyo indüksiyon ortamına (EİO) bırakılan kotiledonlar çok sayıda kallus ve kök üretirken besi ortamına düz ve herhangi bir zedeleme uygulanmadan bırakılan kotiledon eksplantlarında ise daha iyi sürgün oluşmuştur.Yapılan çalışma sonuçlarına göre hem kotiledon hem de hipokotil eksplant kaynaklarından kallus, embriyo benzeri yapı, kök, sürgün ve bitkicik oluşumu elde edilmiştir. In vitro şartlarda elde edilen bitkicikler dış koşullara alıştırmak için toprağa aktarılmışlardır. Saksılarda yetiştirilen bitkilerde tabla ve çiçek üretimi olmuştur.