Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Aysun Alsan Pınar
Danışman: NABİ ALPER KUMRAL
Özet:İkinoktalı kırmızıörümcek, [Tetranychus urticae Koch) (Acari: Tetranychidae) ülkemizde ve birçok ülkede sebzelerde önemli bir zararlı olup, özellikle fasulye, patlıcan ve biberlerde ekonomik boyutta ürün kayıplarına neden olmaktadır. Bu nedenle, bu bitkilerde akarın zarar düzeyi ekonomik zarar eşiğinin üzerine çıkmadan akar popülasyonları uygun yöntemlerle kontrol altına alınmalıdır. Bu amaçla da uygun metotlarla akar popülasyonları sayılmalı veya tahmin edilmedlidir. Akarların çok küçük olması nedeniyle, araziden toplanması ve sayımı oldukça güçtür. Bu nedenle akarların doğrudan sayımı yerine dolaylı sayımı metotlarının geliştirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, bu tez çalışmasında bitki materyali olarak Magnum çeşidi fasulye [Phaseolus vulgaris L. (Fabaceae)], Pala 49 çeşidi patlıcan [Solanum melongena L. (Solanaceae)] ve Yalova Çarliston 341 çeşidi biber [Capsicum annum L. (Solanaceae)] bitkileri kullanılmıştır. Bu bitkilere yapay olarak yaprak başına 0, 1, 5 ve 10 adet ergin akar bireyleri bulaştırılarak 7. , 14. , 21. ve 28. gündeki yumurta, larva ve ergin bireylerin sayımı yapılmıştır. Aynı günlerde bitkilerde oluşan renk açılmaları oranı belirlenerek, akar popülasyonları ile zarar belirtileri arasındaki ilişkiler regrasyon analizi ile belirlenmiştir. Sonuçlara göre; fasulyede, 1 akar bulaştırılan bitkilerde 14. günün sonunda akar sayısı artışına bağlı olarak r2=0,944 iken yumurta zarar oranında ise r2=0,191, 5 akar bulaştırılan bitkiler ise 14. günün sonunda akar sayısı artışına bağlı olarak r2=0,690, yumurta zarar oranında ise r2=0,056 olarak hesaplanmıştır. Patlıcanda, 10 akar bulaştırılan bitkilerde 14. günün sonunda hem akar sayısı artışına hem de yumurta zarar oranına bağlı olarak r2=1 olarak bulunmuştur. Biberde ise, 1 akar bulaştırılan bitkilerde 21. günün sonunda akar sayısı artışına bağlı olarak r2=0,993 iken, yumurta zarar oranında ise r2=0,064 olarak hesaplanmıştır. Üç bitki türünde de akarın beslenen hareketli dönemleri ile zararlanma oranları arasında yüksek ilişkiler elde edilmiştir. Elde edilen regresyon formüllerine göre, her bir zararlanma düzeyindeki hareketli akar dönemlerinin sayısı gerçeğine benzer sayılarda tahminlenebilmiştir. Sonuç olarak, elde ettiğimiz formüller ve her bir zararlanma düzeyini gösteren zarar görüntülerimiz kullanılarak, üretici ve ziraat mühendisleri arazide yaprak koparmadan ve akar saymadan fasulye, biber ve patlıcandaki T. urticae popülasyonlarını belirleyebilirler. Gelecekte, bu tez çalışmasının sonuçlarından yola çıkılarak hem bu zararlı için hem de benzer zararlılar için dolaylı sayım metotları geliştirilebilir ve doğada daha fazla pratik uygulamalar yapılarak sonuçları doğrulanabilir.