Emir Sultan Külliyesi (XV.-XVII. yüzyıllar)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, İSLAM TARİHİ VE SANATLARI BÖL., Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NİLÜFER ATEŞ

Danışman: Mustafa Asım Yediyıldız

Özet:

Bu çalışmada, XV. yüzyıl başlarında Osmanlı payitahtı Bursa'da Emir Sultan adına yaptırılan zaviye merkezli külliyenin ilk üç yüzyılı çeşitli yönleriyle incelenmiştir. Külliyenin ana yapısı başlangıçta zaviye-imaret-mescid birlikteliğinde çok işlevli bir yapı iken sonradan özellikle mescid ve zaviye bina olarak ayrılmış; türbe, hamam, muvakkithâne, şadırvan gibi yeni birimler eklenmiştir. Külliye hizmetlerinin yürütülmesi, tahsis edilen çeşitli gelir kaynaklarının işletilmesi sayesinde mümkün olabilmiştir. Gelir kaynaklarının başlangıçtan itibaren artmasında padişah tahsislerinin yanı sıra çok çeşitli toplumsal statülerden kişilerin vakıflarının da payı vardır. Emir Sultan vakfı, Bursa ölçeğinde büyük bütçeli bir vakıftır. Külliye hizmetleri yeterli sayıdaki personel tarafından yerine getirilmiştir. İncelenen dönem boyunca yeni kadroların tahsis edilmesi ya da bazı unvanlara birden fazla atama yapılması nedeniyle vakfiyedeki personel planlamasının üzerine çıkılmıştır. İncelediğimiz külliye, bir tarikatin şeyhine atfedilen bir tesis olması hasebiyle tüm birimlerinde tasavvufî rolü ön plandadır. Ancak bununla birlikte tesiste yer alan her birimin icra ettiği ayrı işlevler de vardır. Diğer taraftan külliyenin, bünyesinde verilen hizmetlere bağlı olarak sosyal hayatta yansımaları olmuştur. Emir Sultan Külliyesi, kurulduğu muhitin sosyal, dinî, ilmî ve kültür merkezi olarak faaliyet göstermiştir.