Türk toplumundaki üç kuşak annelerin çocuklarında olmasını istedikleri değerler ve değer sınıflaması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: RABİA ÖZEN

Danışman: HANDAN ASUDE BAŞAL

Özet:

Ülkemizde son yıllarda ekonomik büyüme, şehirleşme, kadının çalışma hayatına girmesiyle değişen toplumsal rolü, boşanma, göç gibi önemli sosyal değişiklikler yaşanmaktadır. Yaşanan bu değişimler değerlerin de hızla değişmesine, dolayısıyla toplumumuzun değer bunalımı ve ahlaki krizlerle karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. Bu araştırma ile toplumumuzda yaşanan bu değişimin annelerin değerlerinde de bir değişime neden olabileceği düşünülerek, üç kuşaktan annelerin çocuklarını yetiştirirken önem verdikleri değerleri belirlemek ve belirlenen bu değerlerin zaman içindeki değişimi ile birlikte Türk Kültürüne özgü bir değer sınıflaması geliştirmek amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden Olgu Bilim Deseninin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu 0-8 yaş grubu çocuğa sahip 240 anne, 234 büyükanne ve 205 büyük büyükanne olmak üzere üç kuşaktan toplam 679 anne oluşturmuştur. Araştırma verileri üç kuşaktan annelere ait demografik bilgilerin sağlanması için "Kişisel Bilgi Formu", üç kuşaktan annelerin çocuklarında olmasını istedikleri değerlerin belirlenmesi için "Görüşme Formu" ve Türk toplumundaki annelere özgü bir değer sınıflaması oluşturmak için "Uzman Görüş Formu" aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırma kapsamındaki anne, büyükanne ve büyük büyükanneler ile yapılan görüşmeler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Görüşmelerden elde edilen bulgular ile uzman görüşleri doğrultusunda Toplumsal, Geleneksel, Bireysel, Kariyer/Bilimsel, Demokratik ve Ekonomik olmak üzere altı değer tipi elde edilmiş ve yeni bir değer sınıflamasına ulaşılmıştır. Bu sınıflama doğrultusunda annelerin çocuk yetiştirirken önem verdikleri değerlerde ilerleyen yıllarla birlikte bir değişim yaşandığı görülmüştür. Son yıllarda anneler için Geleneksel Değerlerin önemi azalırken, Bireysel Değerlerin öneminin arttığı söylenebilir. Bunun yanı sıra toplum tarafından benimsenerek, asırlar boyu süregelen Toplumsal Değerler ise varlığını sürdürmeye devam etmektedir. Araştırma kapsamında üç kuşak anneler tarafından en çok önemsenen, üzerinde fikir birliğine varılan ilk on değer saygılı olma, dürüst olma, inançlı olma, çalışkan olma, ahlaklı olma, aileye bağlı olma, insanları sevme, başarılı olma, statü sahibi olma ve yardımsever olma olarak belirlenmiştir.