Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SERKAN KARDEŞ
Danışman: Kadir Yasin Eryiğit
Özet:
Bu çalışma merkez bankası bağımsızlığı ve makroekonomik performans
arasındaki uzun dönemli ilişkileri analiz etmek için göreli olarak yeni bir
yaklaşımı ortaya koymaktadır. Bu bağlamda uzun dönemli bu ilişkiler, bir
eşanlı eşitlikler çerçevesinde ele alınarak ve yapısal kırılmaları dikkate alan bir
koentegrasyon yaklaşımı kullanılarak, merkez bankası bağımsızlığı, enflasyon,
finansal gelişme, ticari açıklık, çıktı açığı, ekonomik kurumsal kalite ve politik
kurumsal kalite değişkenlerini içeren sistem için araştırılmaktadır. Çalışmada,
Türkiye Merkez Bankası Kanunu’nun (1211no’lu / 14 Ocak 1970 tarihli)
yürürlüğe girmesinden başlayıp pandemi döneminin başlangıcı öncesi kapsayan
1972-2019 dönemi için yıllık veriler kullanılmaktadır. Koentegrasyon test
sonuçları, sırasıyla 1991’de yeni bir para programının deklarasyonu ve 2001
krizi sonrası düzenleyici reformlar nedeniyle Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankası Kanun’unda yapılan değişikliklerle ilişkilendirilen 1991-2001 yapısal
kırılma çifti için sistemde iki adet koentegre edici vektörün varlığını
göstermektedir. Sistemde iki koentegre edici denklemin varlığı, endojen olarak
bulunan merkez bankası bağımsızlığı ve enflasyon değişkenlerinin belirmesini
gerektirmiştir. Merkez bankası bağımsızlığı eşitliğinin belirlenmesine göre,
enflasyon ve ticari açıklık ile merkez bankası bağımsızlığı arasında negatif bir
ilişki söz konusu iken finansal gelişme ve kurumsal kalitenin merkez bankası
üzerinde pozitif etkilere sahip olduğu görülmektedir. Diğer yandan enflasyon
olarak belirlenen ikinci eşitlik merkez bankası bağımsızlığı ve çıktı açığının
enflasyon üzerinde negatif etkilerinin olduğunu göstermektedir. Ek olarak, 1991
yılındaki yapısal kırılma için ilk ve ikinci alt periyotlar arasında anlamlı bir
trend kırılması olduğu söylenebilirken, 2001 yapısal kırılması için ikinci ve
üçüncü alt periyotlar arasında anlamlı bir trend kırılması gözlenememektedir.