Irak Türkmen kadın edebiyatçılar

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZAHRAA HAVAL ISSA

Danışman: Nesrin Karaca

Özet:

Irak Türkmen edebiyatı, Türk edebiyatı tarihi bağlamında değerlendirildiğine belli bir geleneği ve bütünlüğü olan bir edebiyattır. Osmanlı döneminde klasik edebiyatla aynı paralelde olan Türkmen edebiyatı, özellikle hızlı değişimin görüldüğü Cumhuriyet ve sonrası dönemde farklılaşır. Tarihsel nedenlerle sınırların değişmesi, egemenlik ve dil politikalarında meydana gelen zorunlu haller, Türkmen edebiyatının Türk edebiyatı içindeki yeri ve çizgisinde kopuşlara neden olmuştur. Bu nedenle Irak Türkmen edebiyatı iki ana döneme ayrılmıştır. 1918'den önceki Türkmen edebiyatı ve 1918'den sonraki Türkmen edebiyatı şeklinde adlandırılmıştır. Türkmen kadın edebiyatçılar, 1918'den önceki Türkmen edebiyatında hemen hemen hiç varlık göstermemişlerdir. Bu dönem, erkek edebiyatçıların görüldüğü ve neredeyse kadının edebi hayatta hiçbir rolünün olmadığı bir devirdir. Fakat 1918' den sonraki Türkmen edebiyatının başlamasıyla yeni bir dönem yaşanmıştır. Bu dönemde artık yavaş yavaş kadın edebiyatçıların Türkmen edebiyatında varlık gösterdikleri tespit edilmektedir. Tanzimat sonrası dönemden günümüze kadar olan Türkmen edebiyatı çizgisini takip ederek yetişen otuzdan fazla Türkmen kadın edebiyatçı tespit edilmiştir. Bunlar, "hayat-sanat-eser" bağlamında incelmeye tabi tutulmuştur. Bu kadın edebiyatçıların çoğu şairlik kimliği taşırken, aralarında kısa öykü yazan kadın edebiyatçıları da bulunmaktadır. Bu edebiyatçıların eserleri, Türkmen edebiyatına ait edebi kaynaklarla dönemin gazete ve dergilerinde yer almaktadır. Tespit edilen kadın edebiyatçıların bir kısmı dilolarak Arapçayı seçmiş, bir kısmı da bir iki çalışma dışında eser üretmemiştir. Bu bağlamda eser veren ve sürekliliği olan edebiyatçılardan on beşi çalışmaya konu olmuştur. Kadın edebiyatçıların biyografileri, eser ve edebi kişilikleri etrafında bütüncül bir çalışma yürütülmüştür.