Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Makbule Ece Hırka
Danışman: TÜLİN VURAL ARSLAN
Özet:Su; Antik Çağ'dan günümüze kadar tüm kültürlerde insanın yaşam biçimini belirleyici öğelerden biri olmuştur. Tarihsel süreç içinde insan vazgeçilmez ihtiyaçlarından biri olan yıkanma eylemini gerçekleştirebilmek için; önceleri akarsu ve denizlerde arınmış, daha sonra açık ve kapalı odalar meydana getirip, günümüz banyo kültürünün kaynağı olan hamam yapılarını oluşturmuştur. Günümüze ulaşan en önemli su yapılarından olan Türk hamamları Türk banyosunun Anadolu hamam kültürü ile etkileşiminden oluşan bir yapı türüdür. Hamamlar; yıkanma eyleminin yanı sıra bir sosyalleşme mekânıdır. Termal sular yüzyıllar boyunca insanların sağlıklarını korumak, tedavi olmak amacıyla kullandıkları doğal kaynaklardır. İçinde bulunduğumuz yüzyılda da insan hem sağlığını korumak için hem de etkin tedavi yöntemlerine ulaşmak için küreselleşen dünyada küreselleşen sağlık hizmetlerinden yararlanmak istemektedir. Tıp biliminin de desteklediği bu tedavi, dünya üzerinde gelişime devam etmektedir. Sağlıklı olmak kavramı; yalnızca fiziksel açıdan değil, ruhsal ve sosyokültürel olarak da ele alınmaktadır. Su terapileri antik zamanlardan beri uygulanmaktadır. SPA merkezleri günümüzde su terapileri için kullanılan mekânlardandır. Günümüzde sağlıklı yaşama verilen önemin artmasıyla; kullanıcı talepleri doğrultusunda sauna-buhar-su sistemleri tıbbi destekleyici unsurlar olarak ön plana çıkmıştır. Günümüz kullanıcısı modern tıptaki bilimsel ve teknolojik gelişmelere yalnızca sağlık ve tedavi amaçlı değil; aynı zamanda "güzellik" ve "genç kalmak" için de ulaşmak istemektedir. Bu çalışmanın amacı SPA merkezlerinin tasarımında yeni ufuklar açabilmek için tarihsel süreklilik içerisinde suyun farklı amaçlarla kullanımına bağlı olarak, yıkanma ve suya dayalı tedavi mekânlarının kurgularının değişimini tartışmaktır. Çalışma kapsamında yıkanmanın tarihsel gelişimi, toplum içerisindeki yeri ve hamam geleneklerinin mekâna yansıması ortaya konulmuştur. Türk hamamlarının günümüz SPA mekânlarına etkileri irdelenmiştir. Bu etkilerin neler olduğunu görmek amacıyla öncelikle Türk hamam kültürü ve Türk hamamının iç mekân özellikleri incelenmiştir. Daha sonra termal turizm, sağlık turizmi ve SPA endüstrisinin geçmişten günümüze gelişimi araştırılmıştır. Eski hamamlardan günümüz SPA mekânlarına kadar olan tarihsel süreklilikte; mekânsal büyüklüklerin değişimi, mevcut işlevlerin dönüşümü ve eklenen yeni işlevler araştırma kapsamında tartışılmıştır. Çalışmanın inceleme alanı olarak Bursa kenti seçilmiştir. Bursa hamam kültürü, kent merkezinde bulunan hamam yapıları ve seçilen termal otellerde yer alan SPA mekânları incelenmiştir. Bursa tarihi kent dokusu içinde yer alan 40 hamam ve 10 termal otelin SPA mekânları yazılı ve görsel veriler ile tek tek incelenmiştir. Hamamlar ve SPA mekânları, kent içindeki konumları, yakın çevreleri ile olan ilişkileri ve mekânsal özellikleri açısından incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucu mekânsal ve işlevsel değişikliği tespit edebilmeye yönelik karşılaştırmalı analizler yapılmış ve sonuç bölümünde; Türk hamam kültürünün SPA merkezi tasarımına etkileri ortaya konularak gelecekte yapılacak tasarımlar için öneriler sunulmuştur.