Hudâvendigâr vilâyeti'nde tütüncülük ve reji idaresi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZÜMRÜT ÜSKÜL

Danışman: Cafer Çiftci

Özet:

Hudâvendigâr Vilâyeti Osmanlı toprakları içinde ziraat ve sanayi alanlarında ön plana çıkan tarımsal üretim çeşitliğine sahip bir sahadır. Tütün üretiminin yapıldığı bu bölge, zamanla elişerek tütün ve tütüncülükte önde gelen yerlerden biri haline gelmiştir. Tütün bitkisinin 19. yüzyılda üretim oranının vilâyet merkez, köy ve kasabalarında artması ile tütüncülük sektörü iktisadi olarak yerel halka kazanç getirmiştir. 1883 yılında kurulan Reji İdaresi'nin merkezi İstanbul'dur. Tütün üretim alanları içerisinde bulunan Hudâvendigar Vilâyeti'nde şirketin işleyişinin takip edilebilmesi adına memuriyetlikler tesis edilmiştir. Bu çalışmada tütün üretiminin vilâyet için önemi ile Reji Şirketi'nin Hudâvendigâr Vilâyeti'ndeki uygulamaları, 30 yıllık imtiyaz süresi dolana kadarki süreçte üretici, tüketici ve şirket bağlamı içerisinde değerlendirilmiştir. Reji ile ilgili birçok araştırma yapılmış olmasına rağmen, Hudâvendigâr Vilâyeti ile ilgili müstakil bir çalışma mevcut değildir. Hudâvendigâr Vilâyet Sâlnâmeleri ve Başkanlık Osmanlı Arşivi'nde bulunan belgeler ışığında tütün üretimi ve Reji İdaresi uygulamalarını yerel bazda değerlendirerek literatüre katkı sağlamak tezin temel amacını oluşturmaktadır.