Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumunun vergilendirme açısından etkinliğinin analizi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ONUR ÖZCAN

Danışman: ADNAN GERÇEK

Özet:

Modern anlamda 18. yüzyılda İsveç'te doğduğu genel kabul gören Ombudsmanlık müessesesi, günümüzde farklı isimlerle dünyanın birçok ülkesinde faaliyet göstermektedir. Bu müessese Türkiye'de de anayasal ve yasal düzenlemeler yapılarak 2012 yılında kurulmuş ve Kamu Denetçiliği Kurumu adını almıştır. Ombudsman; idarenin tüm işlem, eylem ve faaliyetlerini denetleyerek birey ile devlet arasındaki sorunların dostane bir şekilde çözülmesine yardımcı olmaktadır. Bu bağlamda vergileme işleminin de bir idari işlem olması ve uzmanlık isteyen teknik bir konu olması sebebiyle bazı ülkelerde ayrı bir Vergi Ombudsmanlığı oluşturulmuştur. Vergi Ombudsmanı vergi uyuşmazlıklarının çözülmesine, mükelleflere danışmanlık hizmeti sunulmasına ve mükellef haklarının korunmasına destek vermektedir. Ayrıca vergi sorunları ile ilgili görüş bildirerek ve tavsiyelerde bulunarak vergi sisteminin de gelişmesine katkı sağlamaktadır. Böylece Gelir İdarelerinin geliştirilmesine ve mükellef odaklı bir yapıya kavuşturulmasına yardımcı olmaktadır. Bu tez çalışmasının konusunu meydana getiren Vergi Ombudsmanı, Ombudsmanlığın ihtisaslaşmış bir türüdür. Türkiye'de Kamu Denetçiliği Kurumunun faaliyetlerini değerlendiren bu tez çalışması, Türkiye'de Vergi Ombudsmanı oluşumuna ilişkin gerekçeleri analiz etmektedir. Tez çalışmasının ilk bölümünde Ombudsmanın kavramsal çerçevesi üzerinde durulmaktadır. İkinci bölümde Kamu Denetçiliği Kurumu'nun ayrıntılı bir incelemesi yapılmaktadır. Üçüncü bölümde seçilmiş ülke örnekleri çerçevesinde vergilendirmede Ombudsman kurumunun rolü ve fonksiyonları karşılaştırmalı olarak açıklanmaktadır. Çalışmanın dördüncü bölümünde ise Kamu Denetçiliği Kurumu'nun faaliyetlerinin değerlendirilmesi ile Türkiye'de Vergi Ombudsmanı yapılanmasına ilişkin bir araştırma ve Türkiye için Vergi Ombudsmanı (Kamu Denetçisi) yapılanması ile ilgili öneriler yer almaktadır.