İhsan Oktay Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası romanında dilsel karşıtlıklar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Burkay Taşkın

Danışman: KERİME ÜSTÜNOVA

Özet:

Tanzimat Döneminde edebiyatımıza giren roman, günümüze gelene kadar gerek biçim gerekse içerik olarak birçok aşama geçirmiştir. Yazarlar, okuyucu ile iletişimini güçlendirmek için çeşitli anlatım teknikleri kullanmışlardır. Çağdaş Türk romanında kullanılan ifade biçimlerinden biri de karşıtlıktır. Karşıtlık, iki kavramdan birinin tam tersi, zıddı olmasına denir. Yazar, karşıt kavramların okuyucu zihnindeki algısından yararlanarak iletiyi güçlü biçimde sunduğuna inanır. Böylece karşıtlıklarla okuyucuyu şaşırtarak olayın ya da iletinin çift yönlü düşünülmesini sağlarken bir bakıma okuyucuya beyin fırtınası yaptırır. Karşıtlık ya da oksimoron yaşamın her alanında karşılaştığımız kavramlardır. Yaşamın içinde en fazla olan sanatlardan biri de edebiyat olduğuna göre karşıtlık, en iyi ifadesini edebiyatta bulmuştur. Modern yaşam, çelişkiler yumağıdır. Modern yaşamın yansıması olan modernist edebiyat da bu karmaşayı karşıtlık yoluyla okuyucularına aktarır. Esasen karşıtlık, felsefe ile mantık alanına giren bir kavramdır. Filozoflar sürekli sorgulama çabası içindedir. Kimi zaman varlığı kimi zaman estetiği kimi zaman bilimi kimi zaman ahlakı sorgulamıştır. Bu sorgulamalarının temelinde hep bir vi çelişki yatmaktadır. Çelişki, insanı şüpheye götürür. Şüphe ise insanın çok boyutlu düşünmesine neden olur. Nitekim evren, bir çelişkiler silsilesidir. İnsan, bu çelişkileri anlamlandırmak ister. İnsan uğraşılarının temel amacı, çelişkiyi çözümlemektir. Bu çözümleme insanın öğrenme dürtüsüyle doğru orantılıdır. İnsan psikolojisi, karmaşıklığı ve çelişkisiyle edebi esere yansımıştır. Karmaşık ve çelişkilerle dolu olan insan, çağdaş romanımızın yakından ilgilendiği bir konudur. Bu çalışmada, çağdaş romanımızın önemli temsilcilerinden İhsan Oktay Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası adlı romanı hem sözcüksel hem de cümlesel bağlamda dilsel karşıtlık açısından incelenecektir.