Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gülşah Gödek
Danışman: HATİCE ŞAHİN
Özet:Mecma‛ü’l-Letâyif, 42 Kon 2829 arşiv numarası ile Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi’nde kayıtlı bir eserdir. İstinsah tarihi kütüphane kataloğunda açıkça belirtilmemişse de, eserin dil incelemesi tarafımızca yapıldıktan sonra Eski Anadolu Türkçesi dönemine tarihlendirilebileceği sonucuna varılmıştır. Eser, 1b-162a varak aralığındaki bir mecmua içerisinde 1b-123b aralığında yer almaktadır. Akabindeki varaklarda çeşitli sûre tefsirleri sıralanmıştır. Eseri oluşturan varakların çoğunluğu 15 satır halinde düzenlenmiş ve nesih yazı türüyle yazılmıştır. Yazarının Sirâc bin Abdullâh olduğu, eserin başlangıcında birinci ağızdan ifade edilen cümlelerle belirtilmiştir Çalışmanın giriş bölümünde; bahsi geçen eserin künye bilgileri, muhteviyatı ve Eski Anadolu Türkçesi dönemi açısından önemi, bu dönemin Türk dili tarihi içindeki yeri, Türk edebiyatında latîfe ve letâifnâme türünün ele alınışı hakkında özet niteliğinde bilgiler ve çalışmada izlenilen yol hakkında bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Mecma‛ü’l-Letâyif’in metin çalışması olarak seçilmesi aracılığıyla Eski Anadolu Türkçesinin fonetik ve morfolojik özelliklerinin ortaya konulabilmesinin yanı sıra söz varlığının zenginliği sebebiyle de bu çalışmanın dönemin diğer çalışmaları yanında küçük bir katkı mahiyetinde olması hedeflenmiştir. Bu metin, söz varlığındaki özel kullanıma sahip ifadelerin çokluğu, deyim ve atasözlerinin çeşitlilik göstermesi bakımından kıymetli bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla, çalışmanın yegâne amacı da döneme ait mevcut verilere katkı sağlamaktır. Çalışmamız giriş, dil incelemesi, metin, dizin ve özel adlar dizini bölümlerinden oluşmaktadır. Dil incelemesi bölümünün imla bölümünde, öncelikle eserde yer alan ünlü ve ünsüzlerin görünümleri ortaya konmuş ve bu sesleri görebileceğimiz sözcük örnekleri dönemin imla geleneğiyle ilgili önemli ipuçlarını barındırması kriteri dikkate alınarak seçilmeye çalışılmıştır. Ses bilgisi başlığı altında metinde tespit edilen ünlü uyumları ve ses olayları ele alınmıştır. Şekil bilgisi başlığı altında ise türetme ekleri, tür değiştirici ekler, işletme ekleri, kategori ekleri ve sözcük türleri örneklendirilerek ifade edilmeye çalışılmıştır. Metin bölümünde, Mecma‛ü’l-Letâyif’in sayfa ve satır numaraları düzenlenerek çeviri yazısı yapılmıştır. Dizin bölümünde, “TürkSözDiz 1.3” programından yararlanılmış olup Özel Adlar Dizini’nin hazırlanmasında ise “Microsoft Word-Dizin” uygulaması kullanılmıştır. Dizin hazırlanırken eserin söz varlığının ortaya konması gözetilerek tüm sözcükler metin içerisindeki kullanımları bağlamında anlamları değerlendirilmiş, köken bilgileri ile birlikte madde başı olarak sıralanmıştır. Bu sözcüklerin hepsi, metindeki sayfa ve satır numarası ile numaralandırılmıştır. Dizin bölümü sonrasında yer verdiğimiz Özel Adlar Dizini bölümü aracılığıyla -çok sayıda özel adı da içerisinde barındırması göz önünde bulundurularak- müstakil bir dizin ilave edilmesinin çalışmaya katkıda bulunacağı düşünülmüştür. Eserin sonunda, sonuç ve değerlendirme kısmıyla birlikte çalışma boyunca başvurulan kaynakların bilgisine yer verilmiştir.