Hobbes'un insanı ele alma tarzına yönelik eleştirel bir bakış

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ahsen Kurtuluş

Danışman: OGÜN ÜREK

Özet:

Bu tez, Hobbes'un insanı ele alma tarzına yönelik eleştirel bir bakış getirmeyi amaçlamaktadır. Şüphesiz felsefe tarihi boyunca filozoflar insana ilişkin farklı yaklaşımlar ortaya koymuştur. Bu noktada, insana bakışta iki ana eğilimin olduğu söylenebilir. Filozoflar çoğu zaman olduğu gibi ya insanı parçalayarak ya da bütün olarak iki farklı şekilde ele almıştır. İnsanı parçalayarak ele alan filozoflardan biri de Hobbes'tur. Kendisinden önceki filozoflardan farklı olarak Hobbes ruhu ve bedeni nitelikleri bakımından birbirinden ayırmamıştır. Ona göre ruh ve bedenin her ikisi birer cisimdir. Bu bağlamda Hobbes'un insanlığın tarihini, doğal durum ve toplumsal durum şeklinde ikiye ayırdığı görülür. Doğal durumdaki insanı, bir bütün olarak insanın kendisi kabul eden Hobbes, insana ilişkin tüm verileri de insanlığın bir anından (doğal durumdan) hareketle ortaya koyar. Devleti ve yasaları da belli bir hale girmiş insanlığın doğal durumundan hareketle inşa eder. Oysa doğal durum, insanın yalnızca bir halidir. Toplumsal durum ise insanın başka bir halidir. Bundan dolayı, Hobbes'un insanı yeniden ele alması gerekir. Ama o, doğal durumdan insanı türetme yoluna gitmiştir. Sonuç olarak ortaya güç merkezli bir devlet anlayışı koymuştur. Bu anlayış, günümüzdeki devlet- birey algılarını da etkilemektedir. Fakat insan olmuş ya da bitmiş bir varlık değildir. Devlet de insandan bağımsız, kendi başına bir varlık değildir. Bu tezin Giriş Bölümü'nde, Hobbes öncesi filozofların insanı ele alma tarzları incelenmiştir. Birinci Bölüm'de Hobbes'un felsefesine genel bir bakış yöneltilmiştir. İkinci Bölüm'de insanlığın doğal durumu, Üçüncü Bölüm'de ise toplumsal duruma ilişkin görüşleri ortaya konmuştur. Sonuç Bölüm'ünde felsefi antropoloji temelinde, Hobbes'un insanı ele alma tarzı eleştirilmiş, bu tarzın günümüz birey-devlet ilişkisindeki sonuçları değerlendirilmiştir.