Evre I larinks kanseri tedavisinde konformal radyoterapi, yoğunluk ayarlı radyoterapi (yart), volümetrik ark terapi (VMAT) planlarının dozimetrik karşılaştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÖZDE TOPGÜL

Danışman: Orhan Gürler

Özet:

Bu çalışmadaki amacımız 5 farklı radyoterapi tekniği ile evre I larinks kanserli hastalar için sanal planlar hazırlamak ve bu planları dozimetrik olarak karşılaştırmaktır. RT (radyoterapi) uygulanmış evre I larinks kanserli 18 erkek hastanın arşiv materyali tedavi planlama sisteminden retrospektif olarak temin edilmiştir. Bu hastalara ait planlama amacıyla çekilmiş bilgisayarlı tomografi (BT) verileri kullanılarak MONACO 5.1 ve CMS XiO tedavi planlama sistemi ile hastaların 5 farklı teknikteki sanal tedavi planları oluşturulmuştur. Bu teknikler 3 Boyutlu Konformal Radyoterapi (3B-KRT), 3 Alanlı Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (3A-YART), 5 Alanlı Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (5A-YART), Tek Arklı Volümetrik Ark Terapi (TA-VMAT), Çift Arklı Volümetrik Ark Terapi (ÇA-VMAT)'tır. Klinik hedef volüm için (CTV) 63 Gy/fx toplam doz tanımlanmıştır. Tüm tedavi planları Klinik hedef hacmi (CTV) kapsayacak şekilde tanımlanan dozun %95'ine normalize edilmiş ve inhomojenite düzeltmeleri yapılmıştır. Yapılan planlarda CTV, sol karotis arter, sağ karotis arter, spinal kord ve sağlıklı doku dozları ile bunların yanı sıra Konformalite Numarası (CN), Homojenite İndeksi (HI) ve Monitor Unit (MU) değerleri bu 5 teknik için değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler SPSS istatistiksel analiz programı yardımıyla uygun testler kullanılarak analiz edilmiştir. 3B-KRT'de hedef hacim ve kritik organların konumuna göre 2 lateral alan kullanılarak ileri planlama (forward planning) tekniği kullanılarak oluşturulmuştur. Planlamada 6 MV'lik X-ışını 2 lateral alan olarak da 90º ile 270º'lik açılarla birlikte sırasıyla 270º ve 90º'lik kolimatör açıları kullanılmıştır. 3A-YART'ta hedef hacim ve kritik organların komşuluğuna bağlı olarak planlar tersten planlama (inverse planning) yöntemi ile oluşturmuştur. Gantri açıları 0º, 80º, 280º olup, her bir alanda kolimatör açısı 0º ve 6 MV'lik X-ışını kullanılmıştır. 5A-YART'ta da aynı ters planlama ile gantri açıları 0º, 72º, 144º, 216º, 288º olup ve 6 MV'lik X-ışını kullanılmıştır. TA-VMAT tekniğinde kullanılan 360°'lik alan tek ark ve 6 MV'lik X-ışını kullanılmıştır. ÇA-VMAT'ta ise TA-YART ile aynı parametreler kullanılmış yalnızca tek ark yerine çift ark kullanılmıştır. Tüm tekniklerde, hedef hacime istenilen doz tamamen verilmiştir. Doz homojenliği için en iyi değeri 5A-YART göstermiş, en doz konformalitesi değeri ise 3B-KRT'de gözlenmiştir. Kritik organ koruması açısından en iyi korumayı; spinal kord için 3B-KRT, sol karotis için ÇA-VMAT, sağ karotis için 5A-YART teknikleri sağlamıştır. Sağlıklı dokuları en iyi koruyan teknik 3B-KRT olmuştur Monitor Unit değerleri için en iyi değer yine 3B-KRT'de gözlenmiştir.