Bursa ili kentsel dönüşüm çalışmalarının yapısal olarak incelenmesi ve alansal dönüşüm önerileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ABDULLAH BEYAZ

Danışman: Ramazan Livaoğlu

Özet:

Ülkemiz topraklarının büyük bir kısmı deprem kuşağında yer almakta ve nüfusumuzun büyük çoğunluğu ise en aktif fay hatlarının hemen üzerinde yaşamaktadır. Artan ekonomik olanaklar ve refah seviyesinin artışı halkın belirli merkezlere göçünü ve bu yolla da plansız büyümeyi getirmektedir. Dünyada benzer birçok örneği olmakla birlikte deprem tehlikesinin varlığı ülkemizde plansız yapılaşmayı farklı bir gözle değerlendirmeyi zaruri kılmaktadır. Hızla artan şehirleşmeye bağlı olarak kontrolsüz oluşmuş ve ekonomik ömrünü yitirmiş çöküntü bölgelerindeki yapı stoğu, olası bir afet durumunda can ve mal güvenliği açısından büyük bir risk taşımaktadır. Mevcut yapı stoğunun incelenmesi ve öncelikli dönüştürülmesi gereken alanların belirlenmesi amacıyla, başta insan hayatı ile doğrudan ilintili diğer taraftan ekonomik olarak büyük kayıplara neden olabilecek riskleri ortadan kaldırmak maksadıyla kentsel dönüşüm yasası olarak bilinen 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 2012 yılında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Refah seviyesinin artması ile daha iyi ve güvenli koşullarda yaşamı hedefleyen dönüşüm mantığı ile riskli yapıların ve riskli alanların belirlenmesi için çalışmalar bugüne değin süregelmektedir. Bu tez çalışmasında kentsel dönüşüm kapsamında Bursa İli'nde 24.11.2017 tarihine kadar riskli yapı tespiti yapılmış binalar içerisinden gelişi güzel seçilmiş 500 adet betonarme bina verisinin yapıldığı dönemdeki ve günümüz şartlarındaki malzeme özellikleri ile yapısal özellikleri irdelenmiştir. Riskli yapı tespit çalışmalarına konu edilmiş binalara ait bina yapım yılları, kat adedi bilgisi, ilçe dağılım bilgisi, mevcut beton basınç dayanımı, test çekici değerleri, donatı cinsi, etriye aralığı, projesi olup olmadığı, zemin etüd değerleri vb. açısından tek tek ele alınarak incelenmiştir. Ayrıca Bursa İli'nde belirlenmiş riskli alanların nereler olduğu, riskli alanların hangi kriterlere göre belirlendiği, kriterlerin yeterli olup olmadığı ve bu alanların özelliklerinin araştırılması da bu çalışma kapsamında yapılmıştır. Bununla birlikte riskli yapı tespit çalışmalarından ve riskli alan olarak belirlenmiş bölgelerin mevcut yapı stoğundan elde edilen veriler ışığında Bursa İli mevcut durumunun değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda ülkemizde duyulan ihtiyaç üzerine iyi niyetle ortaya koyulan kanun ve yönetmeliklerin bireysel dönüşümler için, kentsel dönüşüm mantığını yerine getirmekten ziyade, sunulan olanaklardan faydalanılarak hali hazırda göreli olarak sosyal düzeyi ve rantın yüksek olduğu bölgelerde gerçekleştiği, alansal dönüşümlerde ise yeterli planlamanın olmadığı görülmüştür.