Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZLEM DEĞİRMENCİ
Danışman: BİLAL KEMİKLİ
Özet:Dîvân Edebiyatı olarak isimlendirilen Klâsik Edebiyatımız, çok zengin bir kültürün mahsulünü ihtivâ etmektedir. Edebî eserlerde devrin çeşitli telâkkî, inanç ve gelenekleri ile ilim özelliklerini tespit etmek mümkündür. Bu özelliklerden biri de şüphesiz ki kozmik unsurlardır. Gerek Klâsik ve gerekse Halk şiirinde çeşitli şekillerde konu edilmişlerdir. Bunların Klâsik şiir içindeki yerini birkaç grupta incelemek mümkündür. Bunların ilki müstakil Mihr ü Mah veya Mihr ü Müşterî mesnevileridir. Bu tür eserlerde Mihr, Mah ve Müşterî bu mesnevilerin kahramanlarına isim olarak konulup diğer gezegenler ise ikinci derecedeki kahramanların sembolü olmuşlardır. Bu tür mesnevilerin yanı sıra kozmik unsurların, özellikle de göklerin ve gezegenlerin en fazla konu edildiği eserler Mi'râcnâmeler ve Mevlidlerdir. Bu tür müstakil eserlerden başka, bazı mesnevilerin giriş kısımlarında da yıldıznâmelere rastlamak mümkündür. Kozmik unsurlar Klasik Edebiyatın yanı sıra Türk Halk Edebiyatını da etkilemiş ve destanlarımızdan türkülerimize kadar çeşitli türlerde yer yer konu edilmiştir. Halk hikâyelerinden başka halk şiirlerinde, bilmecelerde, türkülerde, ninnilerde, atasözü ve deyimlerde de kozmik unsurlara sıkça yer verilmiştir. Biz bu çalışmamızda tarihe adı "Muhteşem" olarak geçmiş Muhibbî mahlasıyla şiirler kaleme almış Kanûnî Sultân Süleyman'ın Dîvânında Kozmik Unsurları inceledik. Çalışmamız giriş ve iki bölüm hâlinde hazırlanmıştır. Giriş bölümünde kozmik unsurların dîvân şiirimize yansımaları kısaca ele alınmıştır. Birinci bölümde doğrudan doğruya, birinci derecede kozmik unsur olan gökyüzü (felek), yıldızlar, burçlar ve seyyâre (gezegen)ler incelenmiştir. İkinci bölümde ise kozmik unsurlarla alâkalı olan ışık, aydınlık, karanlık, gölge, şimşek, gök gürültüsü, gökkuşağı, güneş tutulması vs. gibi hâdiseler konu edilmiştir.